بر اساس نتایج مطالعات اولیه کارگروه تخصصی ریزگردها؛ مرگ تدریجی خوزستانیها در هجوم ریزگردها

میزان ریزگردها در هوای شهر اهواز در ساعت 11 امروز به 1421 میکروگرم بر مترمکعب رسیده که این میزان بیش از 13 برابر حد مجاز از استانداردها انحراف دارد. منشا گرد و غبار از جنوب شرق کشور عراق و جنوب اهواز است که این دو کانون فعالیت یکدیگر را تشدید کرده‌اند. به دلیل حجم بالای گرد و خاک معلق در هوای  خوزستان ، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان از تعطیلی کلیه مدارس مقطع ابتدایی و متوسطه و کلیه دانشگاه های استان خوزستان در نوبت بعد از ظهر امروز به دلیل شدت پدیده گرد و غبار خبر داد.

علیرغم خطراتی که پدیده ریزگردها برای سلامتی انسان دارند اما خطرناک بودن آنها تنها به اثرات انسانی و زیست‌محیطی خرد خلاصه نمی‌شود و آن‌گونه که شواهد نشان می‌دهد ریزگردها می‌توانند به‌عنوان یک سلاح سرد به شمار آیند.

 

در دهه گذشته مناطق غرب و جنوب غربی کشور به خصوص استان خوزستان، با معضلی به نام طوفان های گرد و غبار (ریز گرد) مواجه گردیده است. به گونه ای که غلظت ذرات معلق کمتر از ده میکرون (حائز اهمیت به لحاظ آسیب رساندن به سلامت) ناشی از این پدیده در استان خوزستان از ۱۵ و حتی برخی اوقات از ۲۰ برابر حد استاندارد تجاوز می نماید. با توجه به نگرانی ها و لطمات ناگوار و جبران ناپذیر در ابعاد پزشکی و بهداشتی، اقتصادی، صنعتی و کشاورزی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز متولی تأمین سلامت ساکنین استان خوزستان از سال ۱۳۸۹ با تشکیل کمیته (کارگروه) تخصصی ریزگرد و با بهره گیری از اساتید و محققین مجرب در حوزه سلامت و بهداشت محیط زیست فعالیت های علمی و تحقیقاتی منسجمی را بر روی این پدیده آغاز نموده است که اهم نتایج حاصل از مطالعات انجام شده و مطالعات در حال انجام به شرح زیر می باشد:

    مطالعه «مشخصات فیزیکی و شیمیایی گرد و غبار استان خوزستان»: نتایج این مطالعه نشان داد که غلظت عناصر و فلزات سنگین موجود در ذرات (TSP) در روزهای گرد و غباری نسبت به روزهای عادی ۲/۳ برابر افزایش می یابد. همچنین غلظت عناصر آهن ،کلسیم، آلومینیوم، سرب، منگنز، نیکل و روی در مقایسه با روزهای عادی افزایش قابل توجه داشته است.

 مطالعه «مقایسه تعداد مراجعین با شکایات پوستی به مراکز درمانی در دوره های گرد وغبار با دوره های شرایط معمولی شهر اهواز: مشکلات پوستی مرتبط با پدیده ریزگردها نظیر درماتیت اتوپی گزارش شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که از نظر بیماری های پوستی، فراوانی بیماری اگزمای اتوپی و خارش جنرالیزه در ساکنین شهر اهواز در دوره های گردوغبار اختلاف معنی داری وجود دارد. لذا احتمال اثر ریزگردها در تشدید و یا ایجاد اگزماهای پوستی مطرح می باشد. همچنین بیماری پسوریازیس در دوره های گرد و غبار نسبت به شرایط عادی حدود دو برابر افزایش می یابد.

   مطالعه «میزان تمایل به مهاجرت ساکنین شهر اهواز در اثر پدیده ریزگرد»: نتایج این مطالعه پرسشنامه ای نشان داد، علیرغم فراهم بودن بستر اقتصادی مناسب در استان خوزستان و شهر اهواز، میزان تمایل به مهاجرت در بین ساکنین شهر اهواز به خصوص اشخاص تحصیل کرده بسیار بالا می باشد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که طی سال های اخیر میزان مهاجرت فرستی شهر اهواز در اثر وقوع پدیده ریزگرد افزایش یافته است.

   مطالعه «برآورد بار بیماری ها و مرگ و میر ناشی از پدیده ریزگرد با استفاده از مدل Air-Q در شهر اهواز»: مدل سازی غلظت ریزگردهای سال ۱۳۸۸ شهر اهواز نشان دهنده حدود ۲% افزایش میزان مرگ و میر و ۱۰% افزایش بیماری های قلبی عروقی به ازاء هر µg/m3 10 افزایش غلظت ریزگرد می باشد. نتایج مدل نشان دهنده ۱۱۶۵ مورد مرگ منتسب به ریزگرد در سال در شهر اهواز می باشد به طوری که با افزایش غلظت ریزگرد از µg/m3 200 به µg/m3 400، میزان کل مرگ و میزان مرگ تنفسی منتسب به ریزگردها ۱۲۸% و میزان مراجعات بیماران ۱۲۹% افزایش می یابد. نتایج مطالعه نشان دهنده ۱۵۵۱ مورد مراجعات بیماری های تنفسی در سال در اثر پدیده ریزگرد می باشد. ۱۲ درصد از کل مراجعات سرپایی بیماری های تنفسی در طول سال منتسب به پدیده ریزگردها می باشد. ۱۳ درصد کل مرگ های ناشی از بیماری های قلبی و عروقی و تنفسی به غلظت های بیش از µg/m320 نسبت داده می شود که دلیل آن تداوم روزهای با غلظت بالا می باشد.