کودتای ترکیه با طراحی آمریکا

اردوغان و حکومت وی قادر نیستند که این کودتا را به صورت مستقیم به آمریکا منتسب کنند؛ لذا گروه‌هایی که دست پرورده این کشور هستند، عامل کودتا معرفی می‌شوند.

«آک بولوت» خبرنگار ترکیه‌ای در گفتگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران تسنیم (پویا)، به واکاوی کودتای نافرجام ترکیه و واکنش‌های به آن پرداخت. مشروح این مصاحبه در ادامه ارائه شده است:

تسنیم: حکومت ترکیه مدعی شده است که گروه فتح الله گولن عامل کودتای بیست و پنجم تیر ماه ترکیه بوده؛ اما این در حالی است که فتح الله گولن اظهار داشته که انتساب کودتا به این گروه اتهام زنی به وی است. با این توصیف چه گروهی مدیریت و هدایت این کودتا را بر عهده داشته است؟

آک بولوت: دولت ترکیه، اردوغان و بن علی یلدیریم اعلام داشته اند که این کودتا از طرف گروه فتح الله گولن انجام شده است. اگر گروه فتح الله گولن این کودتا را به انجام رسانده باشند، در حقیقت آمریکا حامی این کودتا محسوب خواهد شد. بنابر این تحلیل می توان گفت که اردوغان و حکومت وی قادر نیستند که این کودتا را به صورت مستقیم به آمریکا منتسب کنند؛ لذا گروه هایی که دست پرورده این کشور هستند، عامل کودتا معرفی می شوند. در حقیقت حکومت ترکیه به صورت غیر مستقیم اعلام کرده که گروه های مورد حمایت آمریکا عامل این کودتا هستند.

این کودتا توسط هر گروهی که به انجام رسیده باشد، غیر حرفه ای و ناهماهنگ بود؛ چرا که تا کنون چهار بار کودتا در ترکیه انجام گرفته که این کودتاها معمولا موقع بامداد انجام شده اند؛ زمانی که مردم متوجه این اقدام نبودند و ادوات نظامی نیز به عنوان اهرم فشار روحی و فیزیکی به کار می رفته است؛ اما کودتای نافرجام جمعه شب ساعت 22 انجام گرفت که در مقابل مردم با آن به مخالفت پرداختند. مردم حاضر در خیابان ها و مخالفین کودتا تنها از جمله حامیان اردوغان نبودند، بلکه احزاب مخالف اردوغان نیز به خیابان ها آمدند و با کودتا مخالفت و از حکومت ترکیه حمایت کردند. البته بایستی توجه کرد که این اقدام حمایت حزبی نبوده است.

تسنیم: مختصات این کودتا نشان می دهد که این کودتا از شرایط لازم برای یک کودتای موفق برخوردار نبوده است؛ لذا با توجه به نقض ادعای حکومت از سوی فتح الله گولن به نظر می رسد که این کودتا ساختگی بوده است. امکان ساختگی بودن این کودتا چقدر است؟

آک بولوت: این موضوع را صرفا به عنوان یک تحلیل می توان مطرح کرد. گروه کودتاچی طرفداران آمریکا بودند و ممکن است که این گروه ارتباطی با فتح الله گولن هم نداشته باشند. ترکیه که عضوی از ناتو است، این سازمان به دنبال مداخله در این کشور است. همان طور که ناتو در سوریه مداخله می کند، قصد دخالت در ترکیه را نیز دارد. توانایی استفاده از پایگاه اینجرلیک از سوی ایشان نیز بایستی مد نظر باشد. دولت ترکیه مدعی است که گروه فتح الله گولن یک سازمان تروریستی است؛ اما سازمان تروریستی بایستی دارای تشکیلات مسلحانه باشد؛ این در حالی است که گروه فتح الله گولن اصلا گروه مسلح نیست.

ساختگی بودن کودتا قابل قبول نیست؛ گرچه نمی توان منکر آن شد؛ با این حال به اندازه یک درصد نیز نمی توان چنین امری را محتمل دانست. کودتای نافرجام ترکیه پیامدهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به همراه داشته است. اگر معتقد باشیم که این کودتا طراحی دولت ترکیه است، به ضرر آن نیز بوده است.

تسنیم: واکنش مردم ترکیه نسبت به کودتا و اجابت پیام اردوغان و بن علی یلدیریم به خوبی صورت پذیرفت. حضور مردم در خیابان ها و پذیرش دعوت رئیس جمهور و نخست وزیر ترکیه چطور قابل تحلیل است؟

آک بولوت: حضور مردم در خیابان ها از چندین جنبه می تواند مورد بررسی قرار گیرد؛ جنبه اول حکومت اردوغان است که این کودتا را به خوبی مدیریت کرد و توانست مردم را به خیابان ها دعوت کند. اردوغان به مردم اعلام کرد که در صحنه حاضر است و آن ها را نیز به حضور در صحنه دعوت کرد. بر این اساس مدیریت حزب حاکم موفقیت آمیز بوده است.

جنبه دوم مردم ترکیه است که طرفداران و مخالفان اردوغان هر دو در صحنه حاضر شدند و با کودتا مخالفت کردند. همه آن هایی که در خیابان ها حضور داشتند، جزء طرفداران اردوغان نبودند، بلکه همه حاضران مخالف کودتا بودند. کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق، دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی گرا و فیگن یوکسکداغ و صلاح الدین دمیرتاش، رهبران مشترک حزب دموکراتیک خلق ها اعلام کردند که با کودتا به مخالفت برخاستند. این احزاب سیاست های اردوغان را مورد انتقاد قرار می دهند؛ با این حال انتقاد از حزب حاکم عدالت و توسعه به معنای حمایت از کودتا نبود؛ لذا مخالفت خود را با آن ابراز داشتند.

جنبه دیگر جنبه رسانه ای این موضوع است. رسانه ها نیز نقش موثری در کودتای نافرجام جمعه شب ایفا کردند. جنبه حائر اهمیت دیگر خود کودتاچی ها هستند که دچار دست پاچگی شدند و نتوانستند کودتا را به خوبی مدیریت کنند؛ چرا که گروه واحدی رهبری این کودتا را بر عهده نداشت.

تسنیم: ژنرال «آکین اوزترک» فرمانده سابق نیروی هوایی ترکیه که از جمله رهبران کودتا محسوب می شود، وابسته نظامی سفارت ترکیه در تل آویو بوده است. این موضوع بیانگر ارتباط نزدیک وی با رژیم صهیونیستی است. به نظر حضرتعالی این امر از اماره های دست داشتن رژیم صهیونیستی در کودتای نافرجام ترکیه محسوب نمی شود؟

آک بولوت: رژیم صهیونیستی و ترکیه اخیرا اقدام به عادی سازی مناسبات خویش کرده اند. خواسته های رژیم صهیونیستی از سوی دولت ترکیه مورد اجابت قرار گرفته است؛ لذا این رژیم چه نیازی به انجام کودتای نظامی در ترکیه دارد؟

تسنیم: واکنش احزاب ترکیه به کودتا و مخالفت ایشان با آن برخاسته از چه عواملی است؟ به نظر می¬رسد به عنوان نمونه اگر حزب جمهوری خواه خلق، بزرگ ترین اپوزیسیون حزب حاکم از کودتای نظامی حمایت می کرد، ممکن بود که سرنوشت کودتا تغییر پیدا کند.

آک بولوت: حزب جمهوری خواه خلق اکثر کودتاهای نظامی که تاکنون در ترکیه انجام گرفته را مورد حمایت قرار داده است؛ اما این بار با کودتای نافرجام پانزدهم جولای مخالفت کرد؛ چرا که احزاب و مردم ترکیه به این نتیجه رسیده اند که دوران کودتای نظامی گذشته است؛ لذا در حال حاضر کودتا طرفداری برای خود ندارد