«ایران» بیش ترین مرگ مغزی و كمترین آمار اهدا عضو را دارد

صبحانه پرس- سرویس سلامت-هر فردی که دچار مرگ مغزی می‌شود، می‌تواند هشت نفر را احیا کند. از بین کسانی که در سوانح رانندگی دچار مرگ مغزی شدند، پیوند اعضا انجام می‌شود و طبق فتوای مقام معظم رهبری و تصویب قانون آن در مجلس، هم چنین تایید آن به وسیله شورای نگهبان این کار خیر و خداپسندانه در کشور انجام می‌شود. 

در تصادفات مرگ مغزی، ریه اولین عضوی است که از بین می‌رود و پیوند ریه تخصص خاصی لازم دارد اما باقی اعضای بدن اعم از قلب، کلیه، کبد و... قابل پیوند است. 

طبق آخرین آمارها ۲۵ هزار نفر از هموطنانمان در لیست انتظار پیوند عضو هستند و هر دو ساعت و نیم یک بار یک نفر از افراد در لیست انتظار فوت می‌کند. پیوند اعضا تنها راه ادامه حیات برای بیماران مبتلا به نارسایی پیشرفته قلب، کبد و... است، اما وقتی آمار می گوید: «ایران» بیشترین مرگ مغزی و كمترین آمار اهدا عضو را نسبت به دیگر كشورهای جهان دارد» جای یک آه بزرگ را خالی می گذارد. 

در حال حاضر بیش از یك میلیون نفر در جهان از درمان پیوند عضو بهره مند هستند و بقای تعدادی از این بیماران به بیش از ۲۵ سال رسیده است. در این میان، مدت طلایی برای پیوند عضو تنها چند روز است، مساله ای که با گرفتن رضایت اهدای عضو از خانواده‌هایی که بیمار مرگ مغزی شده آنها کارت اهدای عضو ندارد، برای اعضای هماهنگ‌کننده اهدای عضو مشکل است. 

بسیاری از مواقع خانواده‌ها به راحتی به اهدای عضو فرد رضایت نمی‌دهند و فرایند رضایت گرفتن از آنها گاهی تا چهار روز طول می‌کشد که در این زمان وقت طلایی برای اهدای برخی اعضای حیاتی از جمله ریه از بین می‌رود.

اعدادی که پر رنگ نیست

با این اوصاف به‌رغم گذشت چندین سال از تصویب قانون پیوند اعضا در ایران به دلیل پاره‌ای از مشكلات، آن چنان كه باید از این مساله استقبال نشده است و این امر سبب شده تا با وجود توان بالای علمی و تخصصی در امر انجام پیوند اعضا تیم های پیوندی با مشكلات زیادی به ویژه در زمینه پیوند از جسد مواجه باشند. 

در جهان از هر صد تصادف یك نفر كشته می‌شود در حالی كه در ایران از هر ده تصادف یك نفر كشته می شود و از هر صد مرگ نیز یك مرگ مغزی اتفاق می افتد و با توجه به این آمار ما در كشور شاهد بیشترین آمار مرگ مغزی نسبت به سایر كشورها هستیم، در حالی كه آمار اهدای عضو از بیمار مرگ مغزی در جهان ۳۴ نفر به ازای یك میلیون نفر است این آمار در ایران ۷/۱ در میلیون است. این آمار در کلان شهرها نمود بارزتری دارد. در شهری مثل اصفهان از ابتدای سال جاری تا پایان خرداد سال گذشته ۱۰ مورد اهدای عضو به انجام رسیده که با پیش بینی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان این آمار قرار است تا پایان امسال از ۴۰ تا ۴۵ مورد افزایش یابد. اعداد و ارقامی که چندان چشمگیر نیست. 

مجتبی رحیمی آمار اهدای عضو در سال گذشته و مدت زمان سپری شده از سال جاری در استان اصفهان را این گونه عنوان می کند: در سال گذشته ۳۳ مورد اهدای عضو در سطح استان اصفهان به انجام رسید که تلاش ها برای افزایش این آمار در سال جاری ادامه دارد.

افزایش آمار اهدای عضو در امسال

در فروردین ماه سال ۹۵ عنوان شد در سال جاری آمار اهدای عضو ایرانیان رشد داشته است، در حالی که علاوه بر استان اصفهان در کل کشور هم مدیر انجمن اهدای عضو ایرانیان گفت: مراکز فراهم‌آوری اعضای پیوندی امسال در ایام نوروز تعطیل نشدند که دلیل آن، افزایش آمار اهدای عضو و آمار بیماران نیازمند پیوند اعضا بوده است. 

امید قبادی گفت: سالانه ۱۷ تا ۲۰ هزار مورد آمار مرگ و میر ناشی از تصادفات داریم که با توجه به اعلام آمار جدید از سوی رسانه‌ها به نظر می‌رسد که فروردین امسال، آمار تصادفات نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش یافته باشد. 

او ادامه داد: ۴۸ تا ۵۰ درصد علل مرگ مغزی از کل آمار مرگ و میر مغزی به دلیل تصادفات است که در ایام نوروز به دلیل جابجایی‌ها و مسافرت‌ها افزایش می‌یابد. 

وی گفت: هم‌اکنون در کشور ۲۶ هزار نفر در لیست انتظار پیوند اعضا به سر می‌برند. 

قبادی تصریح کرد: دلیل این تصمیم، افزایش آمار اهدای عضو و آمار بیماران نیازمند پیوند اعضا بوده که امسال نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. 

او گفت: در کشور ما بیشترین عضوی که پیوند زده می‌شود، کلیه است که سالانه ۳ هزار مورد است. 

مدیر انجمن اهدای عضو ایرانیان افزود: پس از کلیه، پیوند کبد با ۶۰۰ مورد در سال، قلب ۱۰۰ تا ۱۲۰ مورد و ریه ۱۵ تا ۲۰ مورد در سال، بیشترین اعضای پیوندی به شمار می‌روند، البته امکان پیوند سایر اعضای بدن نیز در کشور ما فراهم است.

مرگ‌هایی که ثبت و گزارش نمی‌شوند

فرهنگ سازی و آشنا شدن هرچه بیشتر خانواده‌ها با پیوند عضو از راه کارهای مهمی است که می‌توان امید داشت با استفاده از آن تعداد بیش تری از بیماران در انتظار پیوند زنده بمانند. 

سالانه ۸۰۰ مورد اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی در کشور انجام می‌شود، اما آمارهای غیررسمی از ۱۲ هزار مورد بیمار مرگ مغزی حکایت می‌کند. با وجود تعداد بالای مر گ مغزی در کشور به دلایل مختلف این مرگ مغزی‌ها ثبت و گزارش نمی‌شوند. 

هرسال، ۲۵ درصد بیماران لیست انتظار دریافت اهدای عضو در کشور فوت می‌کنند. این درحالی است که براساس بررسی‌های انجام گرفته ۱۶ درصد مرگ و میرها در بخش‌های ICU بیمارستان‌ها را بیماران مرگ مغزی تشکیل می‌دهند که ۵۰ درصد آنها می‌تواند به اهدای عضو منجر شود. 

اهدای عضو یک مقوله چندوجهی است که برای بهبود فرهنگ در این زمینه نیاز است که افراد و سازمان های مختلفی ورود پیدا کنند. برای فرهنگسازی در زمینه اهدای عضو، مسئولان، سازمان های مردم نهاد، خیران، هنرمندان و سایر افراد تاثیرگذار در جامعه نقش مهمی دارند. 

این افراد و نهادها باید با همکاری یک دیگر تمامی سعی خود را برای ارتقای فرهنگ اهدای عضو در جامعه ایران انجام دهند. ورود صدا و سیما و اصحاب رسانه به مساله اهدای عضو و تلاش آن ها در این زمینه باعث ارتقای فرهنگ اهدای عضو در کشور شد، اما باید فعالیت‌ها در این زمینه از این هم بیش تر شوند تا بتوان به آمار قابل قبول تری رسید که متناسب با فرهنگ معنوی، نوع دوست و احساسی کشور ما باشد. 

کارت اهدای عضو که افراد برای گرفتن آن اقدام می کنند به هیچ عنوان وجه قانونی و حقوقی ندارد و در ایران رضایت اولیای دم است که اهدای اعضای فرد مرگ مغزی را تعیین می‌کند. اما تجربه ثابت کرده است که بعد از مرگ مغزی شدن فرد زمانی که کارت اهدای عضو او به خانواده اش نشان داده می شود، خانواده حتما به خواسته او عمل خواهند کرد. 

در کشور ما وزارت بهداشت اقدام به راه اندازی سایت کشوری اهدای عضو با آدرس www. ehda. center کرده است تا زمینه‌ای را به وجود آورد که افراد علاقه‌مند به گرفتن کارت اهدای عضو به راحتی و با پر کردن فرم اینترنتی بتوانند کارت اهدای عضو دریافت کنند. پس از پر کردن فرم اینترنتی کارت اهدای عضو بالا می‌آید و افراد می‌توانند با گرفتن یک پرینت از آن، این کارت را همراه خود داشته باشند بدون این که نیازی به مراجعه به اداره خاصی باشد.