وضعیت غمبار میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان /یادداشتی از مجید کیوانی

  همه علاقمندان به این حوزه بخوبی میدانند در این یک دهه گذشته وضعیت عملکرد و خروجی مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان از استاندارد های ملی و جهانی بسیار دور مانده است و مدیران دیروز و امروز این سازمان در این مدت طولانی با توجه به ثبت سه اثر جهانی در شهرهای شوشتر و شوش و محوطه تاریخی چغازنبیل و دو محوطه در حال جهانی شدن ایذه و دزفول هنوز در نگهداری از اثار و ابینه تاریخی و بسترهای لازم را برای جذب مسافران داخلی و خارجی اقدامات بنیادین فراهم ننموده اند و در هیچ کدام از شهرهای جهانی خوزستان زیر ساخت های مدرن خدمات رفاهی با معیار های صنعت گردشگری در آنها ساخته نشده است و بیشتر اقامتگاه های در دست احداث همچنان نیمه کاره در سطح شهرهای استان رها گشته اند و بیشتر اژانس های مسافری نیز از روی ناچاری برای بقا و تامین هزینه های خود بیشتر بفکر صدور مسافر به خارج  استان در رقابتی شدید با یکدیگر اند و در این میانه سمن های علاقمند به این حوزه با توجه به نامهربانی های مدیران سازمان تخصصی خود بدون هیچگونه چشم داشت و حمایتی برای نگهداری ارزش های میراث فرهنگی مشتاقانه در تلاش اند و از همه دردناک تر خبرهای دردناک بسیاری در مورد ابنیه ها و محوطه های باستانی و تاریخی ما که هر روز در معرض تخریب و تهدید عوامل جوی و انسانی هستند در حال انتشار است و در نهایت مدیریت فعلی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان نیز برنامه مدونی برای جلوگیری از ویران شدن این آثار جهانی و تاریخی نداشته و هنوز اندر خم یک کوچه مانده است...

-  پس قبل از آنکه دیر شود برای برنامه ریزی و تهیه طرح های جامع در این حوزه نیاز به شدت عمل بیشتری از سوی مدیران ارشد استانی می باشد و از سوی دیگر انجام این مهم زمانی کارگر است که همزمان نیز اقداماتی برای رشد فرهنگی، آگاهی از حقوق شهروندی و بالا بردن تعهد ملی در بین همه شهروندان شکل بگیرد و زدن این جرقه امید برای شروعی دوباره با هدف نگهداری از میراث فرهنگی، تقویت صنایع دستی و معرفی نقاط گردشگری باشد و گام اساسی نیازمند اعلام شرایط ویژه با فراخوانی استانی و ملی برای نجات میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان باشد و در این روز برخی از مدیران ارشد استانی نسبت به موقعیت جهانی میراث فرهنگی و توسعه صنعت گردشگری         خوزستان علاقمند شده اند هر چند برای این علاقمندی ها می بایست خیلی زود اعلام میکردند ولی باز هم جای شکرش باقی و باید نسبت به اینده امیدوارانه گام برداشت در این نامه قصد دارم چند پرسش و پیشنهاد مختصر در حوزه گردشگری و موزه  داری به خوانندگان و برخی مدیران ارشد استانی ارئه میدهم. 

-  مسافرین ثابت ورودی به خوزستان شامل چند گروه اند 1- نیروی کار فصلی و بازرگانان  2- راهیان نور و علاقه مند به ارزش های دفاع مقدس و مذهبی ( هیات های حسینی) 3- مسافرین خارجی اکثریت اتباع عراقی 4- بیماران خاص از استان های همجوار5 - علاقمندان به بازدید سالیانه از تاریخ کهن عیلام 6- خوزستانی های مقیم در استان های دیگر هستند و اما پرسش اصلی اینجاست که مدیران کلان ما چقدر توانسته اند برای این بخش های مشخص مسافرین معین در جذب ارز آوری، سرمایه گذاری و اشتغال زایی موفق بوده اند؟ آیا همه مدیران دیروز و امروز اداره کل میراث فرهنگی خوزستان برنامه های جامع مدون گردشگری، اطلس گردشگری، تبلیغات میدانی و مجازی، با برگزاری همایش و کنگره های علمی در سطح ملی و بین المللی با موضوعات مختلف گردشگری صنعتی، مناطق جنگی، اتباع بیگانه، سلامت و میراث فرهنگی در جهت توسعه این صنعت تلاش نموده اند؟!

-  نخستین پیشنهادی که میدهم این است به 4 نکته مهم برای برنامه ریزی در حوزه صنعت گردشگری توجه نمائیم: 1) بررسی وضعیت اب و هوایی هر منطقه برای آمادگی و پیشگیری در برابر حوادث طبیعی و در راستای کاهش تلفات مادی و انسانی. 2) بررسی و مطالعه آداب،رسوم و مردم شناسی هر منطقه 3) بررسی و کارشناسی دقیق و میدانی بافت جغرافیایی هر منطقه قبل از تعیین برآوردهای مالی استانی برای انتقال تجهیزات و احداث زیر ساخت های خدمات رفاهی است 4) اعتماد، اعتقاد و احترام به سرمایه گذاران بخش خصوصی در صنعت گردشگری.

 دومین پیشنهاد اینکه از وضعیت دو فصلی بودن خوزستان نیز میتوان سودمند شویم زیرا در فصل گرما و با کاهش تردد مسافرین به خوزستان شش ماه فرصت مفید برای برنامه ریزی ها و زمانبندی شدن ها، کاربردی و عملیاتی کردن اهداف اقدام نموده و در شش ماه دوم سال با آغاز خنک شدن هوا و ورود مسافرین متنوع به نقاط دیدنی خوزستان شاهد بهره برداری اقتصادی از نقاط تاریخی و گردشگری باشیم و مدیران خوزستان می بایست برای همه حوزه های مختلف گردشگری که شامل روستایی و عشایر، صنعتی، دانش آموزشی، جنگ و سلامت برنامه های کوتاه و بلند مدت ولی با هماهنگی بین سازمانی اما منسجم و نگاهی اقتصادی به صنعت گردشگری داشته باشد. 

-  مقام عالی دولت در خوزستان در مورد وضعیت میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشتند که « چرا استان های دیگر که یک چهارم ظرفیت های میراثی و گردشگری استان خوزستان را ندارند اما در حوزه گردشگری دارای زیرساخت های مناسبی هستند؟! » شاید یکی از عوامل مهم این باشد که در استان های دیگر انبوهی از ثروت و صنعت مانند خوزستان نیست، در نتیجه برای بقای اقتصاد منطقه خود به توسعه اقتصاد غیر نفتی و صنعتی رو می اوردند و در خوزستان هنوز تفکر اقتصاد بدون نفت در بین مدیران و شهروندان نهادینه نشده است و از همه دردناک تر همچنان میل به مهاجر از این استان نیز به سرعت در حال رشد است پس نهادینه کردن اندیشه اقتصاد غیر نفتی برای مدت زمان زیادی طول خواهد کشید. هرچند یکی از لازمه های توسعه یافتی در هر جامعه ای داشتن مدیریت منابع انسانی، زمان، تحول و بازرگانی مدرن در همه مجموعه های اجرایی و اقتصادی است ولی ما در خوزستان هنوز در نخستین مدیریت ها که همان آموزش منابع انسانی و کنترل زمان است سرسختانه مانده ایم!

در پایان نیز اشاره ای کوتاه به حوزه صنایع دستی نمایم که ما در کدام جایگاه قرار داریم؟  هم اکنون وضعیت تولید صنایع دستی در استان شرایط نسبتا خوبی در قرار دارد و بخشی از تولیدات و محصولات مشاغل خانگی شده است اما هنوز توانایی فروش، بازاریابی و صادرات به دیگر استان ها و کشورهای همسایه را نداشته و حتی برنامه ای جامع برای فروش و رونق این کالا ها در خود استان نداریم و حتی شهرداری های ما نیز هنوز اقدام به ساخت و راه اندازی بازارچه های با کیفیت و دسترسی مطلوب، انتخاب مکان های نمایشگاهی دائم و ثابت در نقاط مختلف شهری نشده اند و یا در پرداخت آسان تسهیلات بانکی کم بهره و بلند مدت، تحت پوشش قرار دادن بیمه صنعتگران کارشکنی های بسیاری میشود و در نهایت فن مدیریت بهره برداری اقتصادی از نیروی کار ارزان را در این حوزه را نیاموخته ایم!