در گفتگو با مهندس موسی پور:سیستم آموزشی جوانان را نه برای کارآفرینی، بلکه برای کارمندی تربیت می کند

آراس- عفیفه صیوانی:

اشاره : از 16 سالگی با پلاستیک فروشی در بازار امام برای خودم کسب و کار کوچکی راه انداختم و پس از آن پله به پله راه های در آمد زایی را پیمودم تا اینکه امروز و در سن 39 سالگی با صادرات مواد معدنی فرآ وری شده و ساختمانی به عنوان صادر کننده برتر کشور انتخاب شدم .

گفت و گویی که در پی می آید مصاحبه پایگاه خبری آراس با عدنان موسی پور نایب رییس کمیسیون صادارت اتاق بازرگانی ایران و صادر کننده نمونه کشور است. این گفت و گو را بخوانید:

چگونه برآن شدید که به امر صادرات محصولات استان بپردازیرد؟

عدنان موسی پور : ظرفیت های استان خوزستان برای من به عنوان یک خوزستانی جذابیت های ویژه ای داشته به طوری که هیچ استانی به اندازه استان خوزستان مرز ترانزیتی ندارد که مرا به سمت ورود به صادرات هل می داد. استان خوزستان نه تنها یک ظرفیت نفتی است بلکه یک ظرفیت بالقوه تجاری است به صورتی که می تواند گلوگاهی برای خروج و صادرات محصولات دیگر استان های کشور به دیگر کشورها باشد و باهم افزایی نقش مبادلاتی با کشورهای جهان را به خوبی ایفا کند و ا ین خصیصه یکی از مشوق های حضورم در صادرات بود.

صادرات در دوره پسابرجام چگونه است؟

عدنان موسی پور :شرایطی که اکنون در اقتصاد به وجود آمد این است که پس از برجام و ورود هیات های تجاری خارجی به ایران با معضل کمبود نیرو های کارآزموده مواجه شدیم به شکلی که فرصت تجاری بوجود می آمد امام با توجه به کمبود دانش تجاری در ادامه دچار مشکل می شدیم.
علی الخصوص پس از سقوط قیمت نفت به مرحله های رسیدیم که فارغ از صادارت نفتی مجبوریم به سمت اقتصاد صادراتی حرکت کنیم با توجه به این تعریف بررسی هایی انجام شد با برسی ها ی انجام شده متوجه شدیم که آلمان زیرساخت بسیار قوی برای بازرگانی دارد. حتی جالب تر اینکه آکادمی آموزش صادراتی دارند که تمام کارهای مربوط به آموزش و توانمند سازی صادر کنندگان در آنجا انجام می گیرد.
عضو اتاق بازرگانی اهواز عنوان کرد: بعد از برجام و موج جدید ورود هیئت تجاری های خارجی به کشور یک خلاء در بخش نیروی انسانی به وجود آمد، همچنین به مرحله ای رسیدیم که انگار نفتی در کشور نداریم و صادرات تنها جایگزین نفت و راه خروج اقتصاد از رکود فعلی است.

موسی پور یادآور شد: کل صادرات غیر نفتی ایران تنها ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار است در حالی که آلمان یک هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی دارد.

نایب رئیس کمیسیون صاردات اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: در حال حاضر به دنبال دانش صادراتی هستیم که کشورهای چین، آلمان و سنگاپور وضعیت خوبی در زمینه صادرات دارند ولی آلمان وضعیت بهتری را نسبت به سایران دارد بنابراین در قالب یک هیئت تجاری حدودا ۸۰ نفره به مذاکره با آنها پرداختیم.

عضو اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: کشور آلمان آموزش بازرگانی ندارد بلکه آموزش صادرات را محور قرار داده است. در مذاکره آن هیئت استعدادهای ایران را به مدیر مرکز آموزش کشور آلمان منتقل کرده و اعلام کردیم که ایران با بازارهای ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون نفری کشورهای همسایه مواجه است.

موسی پور افزود: طی ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر اقتصاد دولتی بر کشور حاکم بوده و هست و اصلا به بخش خصوصی حتی فرصت ورود به مرحله آزمون و خطا را هم ندادند. واگذاری ها ظاهرا به بخش خصوصی بوده اما عمدتا به بخش های شبه دولتی بود.

وی همچنین عنوان کرد: در این زمینه استعدادهای لازم در کشور موجود است تا بتواند به عنوان بخش خصوصی در اقتصاد خیلی خوب ظاهر شود ولی فعلا در ظاهر و به عقیده آنها بخش خصوصی که بتواند پروژه ها و قراردادهای فعلی را بر عهده بگیرد وجود ندارد. به تعبیر دیگر بخش خصوصی توانمند و با دانشی که مدنظر آنها را نداریم.

نایب رئیس کمیسیون صاردات اتاق بازرگانی ایران ابراز تأسف کرد: متأسفانه قانون به خوبی از بخش خصوصی حمایت نمی کند و فقط شعار است و در عمل دست و پای بخش خصوصی را می بندد.

موسی پور ادامه داد: در دوران پسابرجام یک رویکرد برای توجه به بخش خصوصی در دستور کار قرار گرفته اما خزانه اش خالی است و نمی تواند با دست پر وارد کار شود.

وی تأکید کرد: دولت باید زنجیرها را باز کند و مثلا قانون معاف از مالیات بخش صادرات را در عمل اجرایی کند. اگر در ایامی رونق اقتصادی در کشور حس می شد به خاطر قیمت نفت بود ولی وقتی کاهش قیمت نفت را داریم رکود اقتصادی به خوبی حس می شود، البته هنوز آنقدرها هم در کشور محرز نشده است.

عضو اتاق بازرگانی اهواز در ادامه ابراز تأسف کرد: متأسفانه بانک ها سیاست ضد تولیدی و ضد تجارتی دارند و یک فعال اقتصادی نمی تواند روی بانک ها حساب باز کند.

در سفری که به آلمان داشتیم تفاهم نامه ای با آکادمی آلمانی امضا شد و در نتیجه این تفاهم نامه اولین دوره mba مدیریت صادرات کشور با اجرا و تدریس اساتید آلمانی در ایران انجام خواهد شد. که در تاریخ بی سابقه است .

در مرحله اول این آکادمی اقدام به آموزش 20 نفر از صادر کنندگان خواهد کرد و پس از یک سال تعداد افراد تحت تعلیم افزایش خواهد داشت به شکلی که پس از 5-7 سال آکادمی صادرات واقعی و توانمند در ایران پایه گذاری خواهند کر د .

آیا بخش خصوصی آنگونه که باید و شاید توانسته در فرایند تجارت ایفای نقش کند؟

عدنان موسی پور :در طی 40 سال گذشته اقتصادی کاملا دولتی بر کشور حاکم بوده که همین مساله فرصت لازم را از بخش خصوصی بر ای حضور د رمرحله آزمون و خطا گرفته در حالی که پتانسیل های بخش خصوصی بسیار بیشتر است. لذا یکی از مشکلات ما با هیات های تجاری خارجی این است که آمدن آنها برای ایران بازدهی لازم را نداشته یا اگر دارد به نفع بخش شبه دولتی بوده است. چرا که بخش خصوصی توانمند ثروتمند قوی و با دانش آنگونه که می خواهیم در کشور وجود ندارد.

لذا خلاء بزرگی در این بخش احساس می شود. ما در شعار از بخش خصوصی به خوبی حمایت می کنیم. اما در عمل دست و پای بخش خصوصی بسته است و حتی مشوق هایی در این باره برای صادر کننده در نظر گرفته نشده . بزرگترین انتظار ی که از دولت دارم این است با حذف قوانین زائد غل و زنجیرهای دولتی را از دست و پای بازرگانان باز کند.

دولت فقط شعار می دهد. در حالی که در اقدام و عمل اقتصادی ناموفق بوده است. برای مثال بانک ها ملزم به حمایت از تولید نیستند و متاسفانه سیاست های ضد تولیدی و ضد اقتصادی خاصی را دنبال می کنند. بصورتی که نمی توان روی کمک آنها حساب کرد که دولت می توانست با اجبار بانک ها به حمایت از تولید گامی در راستای کمک به این بخش بردارد.

یک نکته مهمی که نباید از یاد ببریم این است که شرایط بازار کار در کشور تغییر کرده است. باتوجه به اینکه دانش خوب دانشی است که همراه با کارآفرینی باشد باید گفت که در پروسه آموزشی خلاءهایی وجو دارد چرا که سیستم آموزشی جوانان را برا ی کار اداری آماده می کند و نه کار آفرینی .

موسی پور با تأکید بر لزوم توجه به ظرفیت های موجود در کشور گفت: تصمیم های دولت باید با نگاه اقتصادی انجام شود حتی تصمیمات سیاسی نیز باید با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی باشد چرا که در نهایت، مسائل اقتصادی خود را در سفره های مردم نمایانگر می کند.

وی اظهار کرد: اتاق بازرگانی در حقیقت مشاور سه قوه و محور بخش خصوصی در کشور است. اثرگذاری اتاق بازرگانی نسبت به سال های گذشته قابل قبول است ولی هنوز هم با شرایط مطلوب فاصله داریم.

عضو اتاق بازرگانی اهواز با اشاره به لزوم ارائه آموزش های تراز اول و رشته های یک حوزه بازرگانی در استان خوزستان گفت: استان خوزستان یک ظرفیت تجاری بسیار خوب دارد و ۹۰ درصد جمعیت این استان باید در زمینه تجارت فعال باشند.

موسی پور اضافه کرد: همسایگی با عراق، صادرات خدمات، نیروی فعال متقاضی کار، وجود هفت درگاه صادراتی و تجاری و همچنین دو بندر در خوزستان از جمله ظرفیت های خوب این استان است. خوزستان باید صادرات را برای تولیدات سایر استان ها انجام دهد.

وی با اشاره به این فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند «معدن جایگزین نفت است»، ادامه داد: در بخش معدن می توانیم وجه جدیدی برای این استان تعریف کنیم. همچنین در بخش کشاورزی خوزستان می توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم.
نقش آفرینی اتاق های بازرگانی در حوزه اقتصاد کشور چیست؟

عدنان موسی پور :اتاق های بازرگانی طبق قانون به عنوان مشاور 3 قوه و محور اساسی بخش خصوصی جایگاه مشخصی دارند ، البته در سال های اخیر نقش اتاق بازرگانی به صورت عام در کل کشور خوشبختانه نسبته به سال های گذشته برای تجار و تولید کننده ها قابل قبول تر بوده اما هنوز هم با اتاق مطلوب و ایده آل فاصله داریم.

البته باید گفت که شرایط اقتصادی جهانی بسیار متغیر است و کسانی می توانند موفق باشندکه پیش بینی های لازم را نسبت به نیازهای بازرار هدف داشته باشند. در شرایط فعلی صادر کننده هایی می توانند موفق باشند که متمایز و متفاوت سرویس دهی خوبی به بازار هدف داشته باشند لذا فعالان اقتصادی برای موفقیت باید همسویی لازم را نیازها ی بازار هدف داشته باشند.

استان خوزستان چه پتانسیلی در بخش صادرات دارد؟

عدنان موسی پور :استان خوزستان توانمندی های مطلوبی در حوزه صادرات و تولید دارد. برای مثال در بخش محصولات کشاورزی ؛ یا حتی معدن که ظرفیت شناخته نشده ای در استان است می توانیم وجهه جدیدی از صادرات را تعرف و به بازار جهانی عرضه کنیم.

همجواری با عراق، وجود نیروی فعال علاقه مند به مشارکت، داشتن 8 درگاه صادراتی فعال و داشتن زیرساخت تجاری لازم همگی از جمله توانمندی های استان ماست، منتهی دانش حرفه ای و لازم برای ورود به صادرات در این حوزه ها وجود ندارد که امیدوارم با ایجاد آکادمی آموزش صادرات نسبت ارتقای شاخص توانمندی صادراتی استان قدم برداریم.

البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که متاسفانه در بخش درگاه های ترانزیتی باید گفت که راه های آبی استان وضعیت بسیار مرغوب تری نسبت به پایانه های خشک مرزی دارند؛ مثلا در مرز چذابه دقیقا مشکلات ده سال پیش همچون نبود باسکول، عدم تامین امنیت تجاری لازم، رعایت نکردن شان صادر کننده، نامعلوم بودن متولی پایانه و.....هنوز پابرجاست و هیچ گونه تغییر نداشته که همین بر امر صادرات بی تاثیر نبوده است.

عدنان موسی پور، صادر کننده ی نمونه کشور گفت: اگر کارخانه های فولاد کشور خود را با تکنولوژی روز جهان وفق ندهند، ناچار به تعطیلی هستند.

در حالی که کارخانه های فولاد جهان مدام خود را با تغییرات روز دنیا هماهنگ می کنند، شرکت های فولاد ایران با تکنولوژی های گذشته به فعالیت خود ادامه می دهند و این امر باعث می شود در بازار فولاد جهان جایی نداشته باشند.اگر شرکت های فولاد در تکنولوژی های به کار رفته ی خود تجدید نظر نکنند، باید کارخانه های خود را تعطیل کنند.

 به دلیل سبک سازی صنعت ساختمان از سویی، و عدم استفاده از تکنولوژی های روز دنیا، شرکت های فولاد ایران قدرت رقابت در بازارهای جهانی و در نتیجه تولید بالا را ندارند.

کارخانه های فولاد کشور از سوخت ارزان ارتزاق می کنند؛ و این امر باعث می شود در ده سال آینده در برابر صصنایع فولاد روز دنیا حرفی برای گفتن نداشته باشند.نایب رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران انتقاد کرد: در دانش حرفه ای ضعف داریم و اگر آکادمی مدیریت صادرات ایران را طراحی کردیم به خاطر وجود چنین ضعف هایی است.

موسی پور توضیح داد: اقتصاد حوزه ای است که شدیدا دچار تغییرات شده و شرکت هایی می توانند موفق باشند که همزمان و جلوتر از این تغییرات حرکت کنند و یا اینکه چنین تغییراتی را پیش بینی کنند.

وی تصریح کرد: مطالبات بخش اقتصاد تغییر کرده و صادرکنندگان متمایز و متفاوتی که بهترین خدمات را ارائه و با برند کار کنند، موفق خواهند شد.

نایب رئیس کمیسیون اتاق بازرگانی کشور در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در کارخانه های فولادی که زمانی یک برند بوده اند اگر تغییرات خاصی ندهند تا ۱۰ سال آینده بسته خواهد شد. باید واقعیت ها را قبول کنیم و واقعیت این است که بازار کار تغییر کرده است.

موسی پور یادآور شد: متأسفانه سیستم آموزشی ما در کشور جوانان را نه برای کارآفرینی، بلکه برای کارمندی تربیت می کند در صورتی که دانش باید منجر به کارآفرینی شود. همچنین ریسک پذیری در اقتصاد کشور یک اصل است و مهمترین بخش کار، ورود به بازار تصمیم گیری برای آغاز است.

عضو اتاق بازرگانی ایران در پایان با اشاره به اینکه نمایشگاه های بین المللی بهترین فرصت برای در معرض فرصت قرار دادن تاجران است، انتقاد کرد: متأسفانه ابتدایی ترین مسائل در پایانه ها رعایت نمی شود و به عنوان مثال پایانه چذابه باسکول و آسفالت مناسب ندارد و شأن تاجران هم رعایت نمی شود. البته وضعیت بنادر استان بهتر است.



چه تفاوتی بین بازدهی اتاق بازرگانی کنونی با اتاق دوره قبل وجود دارد؟

عدنان موسی پور :باتوجه به اینکه ترکیب اتاق بازرگانی فعلی از افراد کارآمد در حوزه بازرگانی یا به قولی افراد پای کار تشکیل شده است می تواند گفت که اوضاع اتاق اهواز نسبت به دوره قبل بهبود نسبی داشته اما بازهم تکرار می کنم که هنوز با ایده آل های اتاق بازرگانی واقعی فاصله داریم.

به عنوان آخرین سوال آیا برای انتخابات دوره بعد ریاست اتا ق اهواز کاندیدا می شوید؟

عدنان موسی پور :حتی با وجود  مشکلاتی که در اتاق اهواز هست و لطف دوستان  بنده هیچ علاقه ای به ریاست اتاق بازرگانی اهواز ندارم
عکس: آمنه رفیعی