مشكل اصلي تفكر كاملا سازه اي در آب است/اگر انتقال آب از خليج فارس انجام گيرد باری از دوش كارون برداشته مي شود

 آراس: عضو هيئت علمي دانشگاه شهركرد و عضو تحقيقات منابع آب دانشگاه شهركرد با اشاره به مديريت منابع آب گفت: طرح هاي سد سازی در زماني احرا ميشد كه ما مشكل عرضه آب نداشتيم اما با كم شدن ميزان آورد آب روزخانه ها و افزايش جمعيت كشور وترد فاز دوم كه مديريت تقاضاي آب مي باشد شديم كه بايد اين مشكل را با تغيير الگوي مصرف آب كم كنيم. مطمنا در بيست ساله آينده كه شاهد افزايش جمعيت و تغير اقليم در كشور خواهيم بود وارد فاز سازگاري با شرايط اقليمي خواهيم شد. لذا از هم اكنون بايد در انديشه سازگاري با شرايط محيطي باشيم، مشكل استان هاي فلات مركزي كشور اين است كه نتوانستند با فاز سازگاري با شرايط اقليمي كنار بيايند. 

به گزارش پایگاه خبری آراس؛  دكتر حسين صمدي افزود: اگر اين فاز سازگاري را بپذيرند رفتار و نخوه زندگياشان و الگوي مصرفشان تغيير پيدا خواهد كرد. در صورتي كه اين تصور غلط در استان هاي فلات مركزي وجود دارد كه ما در حال عرضه آب هستيم. همان رويه گذشته و آبياري به صورت سنتي همچنان با همان شيوه سنتي و عدم تغيير الگوي مصرفي آب به سر مي برند. همچنان معيار را وجود ٥ ميليون متر مكعب آب براي جمعيت بالغ بر ٥ ميليون نفر است و به ازاي هر نفر ٤٠٠٠ متر مكعب آب نياز است. اما واقعيت اين است كه آب قالب برنامه ريزي با ساخص بيست ميليون مكعب آب پيش بيني شده مغاير است.

وی در ادامه اظهار کرد: وزارت نيرو بر اساس شاخص آب برنامه ريزي سهم استان ها را بر اساس منابع آب مشخص كرده است وسهمي هم براي مسائل زيست محيطي تعين شد. سهم آب كارون ٨/٥ ميليون متر مكعب براي مصارف مختلف برنامه ريزي شده است  كه اين حالت تنش آبي را به وجود مي آورد و با افزايش جمعيت اين تنش شديدتر خواهد شد. بر اين اساس بيش از ٩٠ درصد آب برنامه ريزي شده حوزه كارون را بارگزاري كرده ايم. بارگزاري بيش از ٤٠ درصد آب برنامه ريزي شده شاخص خطرناكي است. 

وی یاد آور شد: استان اصفهان داراي ٣/٧ميليارد متر كعب آب زیر زميني است. اگر یک ميليارد آب سطحي به آن اصافه كنيم ٤/٧ ميليارد متر مكعب مي شود كه رقم قابل توجهي است. اگر ١٠ درصد آن را مديريت كنيم ٥٠٠ ميليون متر مكعب مي شود. سهم اصفهان از آب طرح بهشت آب ١٥٠ ميليون متر مكعب است در حالي كه مي توان با مديريت منابع آب موجود اصفهان ٥٠٠ ميليون متر مكعب صرفه جويي كرد. كه اين ميزان دو تا سه برابر انتقال آب از بهشت آباد است، كه مي توان اين مسئله را بدون تنش حل كرد.

این عضو تحقيقات منابع آب دانشگاه شهركرد گفت: در استان كرمان ٦/٢ ميليارد متر مكعب آب زير زميني مصرف مي شود اگر اين ميزان را با آب برنامه ريزي كارون كه ٨ ميليارد متر مكعب آب برنامه ريزي شده كارون مقايسه كنيم رقمي معادل هم مي باشند. در حالي كه اگر ١٠ درصد آب در كرمان صرفه جويي شود ديگر نيازي به انتقال آب نخواهيم داشت. در استان يزد  ١ ميليارد و صد ميليون متر مكعب آب مصرف مي شود با صرفه جويي ده درصدي اين استان نياز به انتقال آب ندارد. كه وابستگي زاينده رود از كارون قطع مي سود و به مناقشات پايان داده مي شود، همچنین در استان چهار محال بختياري نيز از ١٠ دشت آن ٨ دشت  ممنوع كشت اعلام شده استاني كه زماني منبع آب بوده است بنابراين در حوضه بالادست نيز وضعيت خوبي را شاهد نيستيم. 

وی عنوان کرد: در حوزه كشاورزي نيز اصفهان ٢٧٣ هزار هكتار اراضي آبي كشاورزي دارد در چهار محال ١١١ هزار هكتار اراضي آن آبي است؛ در يزد ١٠٥ هزار هكتار كرمان ٦٨٠ هزار هكتار معادل اراضي آبي خوزستان قابل كشت است، در اصفهان ٢٣ درصد اراضي آن تحت آبياري تحت فشار هستند در چهار محال ٣٤ درصد در يزد ١١ درصد و در كرمان فقط ٥ درصد  بر اين اساس استان هايي كه مشكل آي دارند عراضي آنها همچنان به شكل سنتي آبياري مي شوند و از روش هاي نوين استفاده نمي شوند. اين واقعيتي است كه كمتر به آن توجه شده است. 

  دكتر حسين صمدي  در خصوص  نياز به آب شرب استان هاي فلات مركزي تصریح کرد:  در يزد ٢٠٥ ليتر در شبانه روز مصرف آب دارد. در استان اصفهان از ٢٠٠ تا ٣٠٠ ليتر متغير است، در كرمان از ٢٠٥ تا ٢٤٦ در شبانه روز و در چهارمحال بختياري از ١٥٠ تا ١٩٠ ليتر مي باشد. بنابراين ميزان مصرف آب شرب در اين استان ها بالاتر از نرم استاندارد - ١١٧ - كه حدود ١٠٠ تا ١٢٠ ليتر در شبانه روز است. 

 صمدی اذعان کرد: قانوني  براي بهينه سازي آب شهري و روستايي كشور در سال ٩٤ به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده و مي گويد وزارت نيرو مكلف است به منظور جلوگيري از اتلاف آب شرب در شهرها و روستاهاي بالاي ٢٠٠ خانوار با اولويت مواردي كه داراي منابع آب با كيفيت پايين تر از آب شرب هستند نسبت به جداسازي آب شرب از ساير مصارف اقدام كنند. ٥ ليتر براي آب آشاميدن است ١٠ ليتر در شبانه روز براي پخت و پز و براي مصارف ديگر ٢٠ ليتر كه مجموعا ٣٥ ليتر در شبانه روز مي باشد اگر ما اين ميزان آب پاك را در اختيار داشته باشيم و اين سيستم كه ميگويد آب شرب از غير شرب تفكيك شود را عمل كنيم نگراني هاي آب شرب بر طرف خواهد شد. 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مضرات انتقال آب  در مبدا  از منافع آن  در مقصد بيشتر است؛ افزود:  اگر اين را به گوش مسئولين حوزه هاي مقصد برسانيم كه در آينده دچار مشكل مي شويم مطمنا رويكرد آنان عوض خواهد شد.  ما در سال آبي ٨٩ ٩٠ بارش باران نسبت به ميامگين دراز مدت ٢٣ درصد در سال ٩٠ كاهش پيدا كرده است و روان آب ما ٥٢/٨ درصد كم شده است. در سال ٩١-٩٠ ٣٨ درصد كاهش بارندگي داشتيم و ٦٠ درصد كاهش روان آب داشتيم. در واقع روان آب ما ٥٣ درصد كاهش پيدا ميكند و اين تغيير اكوسيستم است تغير شرايط توليد روان آب است. ما به خاطر تغيير اقليم روان آب هايي كه از طريق بارش باران توليد مي شد كا در حال حاضر آن روان آب ها را نداريم  و مجبور هستيم روش جديدتري را اعمال كنيم.  

عضو هيئت علمي دانشگاه شهركرد و عضو تحقيقات منابع آب دانشگاه شهركرد  ادامه داد: علت اينكه به آب بين حوضه اي در ايران توجه مي شود حاكميت تفكر سازه اي كشور است مشكل اصلي ما اين است كه كساني كه تصميم مي گيرند تفكرشان سازه اي و انتقال آب است.به سابقه مديران آب كشور بايد نگاه كرد، از زماني كه ليسانس گرفتند تا كارشناس شدند و در آخر مدير شدند شروع به سد ساختن كردند تا همين ٣ ساله پيش. از ٣ سال پيش به اين طرف مي خواهند تفكر مديريتي داشته باشند و اين امكان پذير نيست. مشكل اصلي ما تفكر كاملا سازه اي در آب كشور است. 

دكتر حسين صمدي در پایان بیان داشت: بحث ديگر دشواري انجام اقدام مديريت تقاضا مي باشد. اين كار مردم است و بايد ذهن مردم را تغيير داد كه به سادگي هم امكان پذير نيست و كار سختي خواهد بود. افت آب هاي زيزميني بحث ديگري است كه مشكل ايجاد كرده است و اين هم نتيجه طرح هاي بلند پروازانه انتقال آب مي باشد. در خشكسالي از ٨٠٠ ميليون متر مكعب  آبي كه انتظار داشتيم براي اين ٣ تا تونل ٤١١ ميليون متر مكعب در خشكسالي بود چون مقدار آب كاهش يافته است. ٤١١ ميليون متر مكعب آب آمده است ولي به اندازه ٨٠٠ ميليون متر مكعب بارگزاري شده است. اگر انتقال آب از خليج فارس كه كمتر مورد مناقشه است انجام گيرد بار از دوش كارون برداشته ميشود.