پاسخی به نویسنده محترم پیام کهور پاکستانی prosopis juliflora در شبکه مجازی/محمد فیاض عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

آراس؛ نویسنده محترم فرموده اند، دارند در خوزستان درخت کهور پاکستانی (تولید کننده ریز گرد و خطرناکترین گیاه مهاجم از نظر اتحادیه اروپا) را به عنوان بیابان زدایی میکارند و آب می دهند و میخواهند تا 40 هزار هکتار بکارند. در انتها نویسنده این گونه مطرح فرموده اند که " هرکس دلش برای محیط زیست می سوزد این پیام را برساند به مسؤلین خوزستان .... برسانید به رهبر .... فقط درخت بومی خوزستان، راه حل است.

نخست لازم است نویسنده محترم پیام به چند نکته توجه نمایند:

نکته اول: در استان خوزستان منشاء ریزگرد به مفهومی که همه از آن درک مشترکی دارند و در خوزستان همه مردم با حس بینایی مشاهده و با حس لامسه، لمس کرده اند، خاک است، گیاه نیست. بنابراین کهور پاکستانی و یا هر گیاه دیگری تولید کننده ریز گرد در خوزستان نیست.

نکته دوم نویسنده محترم قبل از  اینکه آدرس اتحادیه اروپا را برای توضیح مسئله به خوانندگان پیام بدهند، بهتر است رجوع کنند به تپه های شنی تثبیت شده استان خوزستان که با گونه کهور پاکستانی تثبیت شده اند. بعد از بازدید، اگر خطری را متوجه شدند، ابتدا تعریفی از خطر موردنظر ارائه فرمایند و برپایه آن خطرناکی آن را توضیح دهند.

نکته سوم: نویسنده محترم مطرح فرموده اند به عنوان بیابان زدایی می کارند و آب می دهند. ایشان بفرمایند کدام نهال درختی و در ختچه ای را برای عملیات بیابان زدایی در شرایط استان خوزستان می توان کاشت و سال اول آب نداد؟

نکته چهارم: نویسنده محترم مطرح فرموده اند می خواهند 40 هزار هکتار بکارند، ولی نفرموده اندکه این عدد از کجا آمده است، خدمت نویسنده محترم و خوانندگان شریف پیام یاد شده عرض کنم، یک تیم تخصصی تدوین برنامه و تعریف پروژه های کنترل ریزگرد ناحیه جنوب شرق اهواز در حال جمع بندی نتیجه بررسی های میدانی و نتایج آزمایش خاک هستند. تا پرپایه آن منطقه تولید کننده ریزگرد را براساس سهم هر محدوده در تولید ریزگرد مشخص و برپایه ظرفیتهای طبیعی و شرایط و ظرفیتهای اجتماعی و منابع قابل تامین محدوده های تعین شده را الویت بندی، نوع عملیات،شیوه اجرایی و تقویم اجرایی آن را مشخص و به مجریان اعلام  می کنند. اینکه نهال کاری هایی که اکنون شروع شده است برپایه چه توجیهی است، به استحضار می رساند، منطقه تعیین شده یکی از مناطق تولید ریزگرد است که برپایه مشاهدات میدانی و بررسی داده های دورسنجی مشخص شده است ولی اینکه با الویت ترین آن است، بعد از جمع بندی نتایج مشخص می گردد. محدودیت زمان کشت نهال از نظر شرایط آب و هوایی، به دلیل اینکه تا اوایل دهه سوم فرودین باگرم شدن هوا شرایط برای عملیات کشت نامناسب می شود.از این رو کشت نهال برای استفاده بهینه از زمان اجتناب ناپذیر است. یادآور میگردد وزارت جهاد کشاورزی نیمه اول بهمن عهده دار مسؤلیت کنترل ریز گرد در  استان خوزستان شد. عمده ترین نهال موجود و سازگار با بخشهایی از منطقه تولید ریز گرد، کهور پاکستانی است.

اما دلایل مطرح شده از طرف نویسنده محترم :

فرموده اند برگش آلودگی تولید می کند، ولی ننوشته کدام آلودگی،به استحضار می رساند بذور این گیاه یکی از منابع عمده تامین علوفه دام به خصوص بز در سواحل جنوبی کشور است،برگ آن نیز بعد از ریزش و خشک شده تعلیف می شود.

 فرموده اند سایه خنک ندارد، اغلب افرادی که گرمای تابستان را نه تنها در جنوب بلکه در تمام نقاط کشور تجربه کرده اند می دانند که دمای هوا حتی در سایه دیوار بی جان که از تابش مستقیم خورشید در امان است، خنکتر از محیط خارج از سایه است درخت که جای خود دارد. در مورد درخت باید گفت سایه همه درختان  به تناسب تراکم تاج و سایه انداز آن خنکتر از سایه دیوار است از جمله کهور پاکستانی که تاج چتری مناسب و سایه انداز خوبی دارد به همین دلیل دامهای بومی نواحی جنوب در مناطقی که این درخت وجود دارد درفصل گرما در سایه آن استراحت می کنند. فرموده اند خاک را تخریب می کند، به استحضار می رساند، نویسنده محترم لازم نیست دور دست بروند، تشریف ببرند تپه های شنی تثبیت شده اهواز اگر چشم بصیرت کارشناسی کافی دارند از نزدیک ببیند، اگر ندارند هر آزمایشی که می تواند نشانه ای از تخریب باشد انجام و ارتباطش را به کهور توضیح دهند، خدمت خوانندگان محترم پیام عرض کنم که نشانه ای از آلوده شدن خاکهای مناطق کشت شده کهور در ایران مشاهده نشده با توجه به اینکه  قریب به نیم قرن کشت کهور پاکستانی در کشور قدمت دارد.

نویسنده محترم فرموده اند زیر درخت علفی سبز نشده است. یادآور می شود که مناطقی که در کشور این درخت کشت شده است، با هدف بیابان زدایی و اغلب پوششی وجود ندارد و خاک لخت بدون پوشش است اگر پوشش داشت نیازی به کشت کهور نبود. اتفاقا بعد از کشت کهور پاکستانی گیاهان جدید با فراهم شدن شرایط بازگشت کرده اند و اتفاقا بیشتر زیر سایه این درخت هستند . ایشان تشریف ببرند مناطقی که  قبلا کهور کشت شده است. اگر برایشان زحمت است در اینترنت کلمه تصویر کهور پاکستانی را جستجو و پوشش گیاهی زیر آن را مشاهده فرمایند، خوانندگان محترم پیام خالی از لطف نیست که این کار را انجام دهند.

فرموده اند که گیاهی مهاجم است، توصیه می کنم نویسنده محترم تشریف ببرند در همین منطقه ای جنوب شرق اهواز و تک پایه های این درخت را ببینند، که در برخی روستاها کاشته شد و چندین سال از عمر آن سپری شد است ولی هیچ زادآوری طبیعی نداشته است بنابراین هیچ هجومی از طرف این گیاه اتفاق نیفتاده است.همان درختی که از ابتدا کاشته شده؛ در این منطقه فقط همان تک درخت وجود دارد.

نویسنده محترم فرموده اند ریشه اش تا 53 متری زمین نفوذ کرده است و آب را تخریب می کند، احتمالا منظورشان از تخریب مصرف آب است. هیچ گیاهی بدون آب زنده نمی ماند، بدیهی است که نیاز آبی  گیاهان متفاوت است. ولی در ایران مناطقی که درخت کهور پاکستانی کشت شده است اغلب دشت های رسی و سیلابی است و آب زیر زمینی به مفهوم آبخوان و سفره های آب زیر زمینی وجود ندارد بلکه آب زیر سطحی است که اتفاقا در جاهایی که سطح این آب به زمین نزدیک می شود آب به سمت سطح خاک در شریان موئینگی خاک حرکت و به تدریج شوری خاک سطحی را در پی داشته است . اتفاقی که در منطقه تولید ریزگرد جنب شرق اهواز رخ داده است. 

نقشه ها وگزارشات 20 سال قبل نشان می دهد که بخش زیادی از منطقه به زراعت دیم اختصاص داشته مفهوم آن مساعد بودن شرایط خاک و نبود محدودیت شوری زیاد برای زراعت بوده است در صورتی ک اکنون بخش قابل توجهی از همان اراضی با شوری مواجه است و امکان کشت زراعت در آنها وجود ندارد. کشت این درخت اتفاقا کنترل کننده این مشکل است.

سرانجام اینکه هرگیاهی در هر جایی نمی تواند استقرار یافته و زنده بماند، دوم اینکه هرگیاهی را در هر منطقه ای متناسب با شرایط محیط طبیعی برای هدف خاصی کشت می کنند. در این منطقه مسئله ریزگردی است که در ایام بروز جهت استحضار مردم شریف ایران همه فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی را دچار اختلال، سلامت مردم را تهدید و هزینه  های زیادی در ابعاد مختلف در پی دارد، مردم شریف خوستان نیازی به اینگونه توضیحات ندارند بلکه باید نزد آنان در این خصوص شنوا بود. از این رو هدف فقط مهار ریزگرد به صورتی پایدار است، از این رو متناسب با هر محدوده بر پایه خصوصیات خاک، وضعیت کمی و کیفی سطح ایستابی و قابلیت گونه های مورد نظر برای استقرار در آنها گونه های گیاهی انتخاب که کهور پاکستانی یکی از 10 گونه ای است که برای محدوده های خاصی استفاده می شود. در شرایط زمانی کنونی یعنی از اواخر بهمن و اسفند نهال موجود در استان عمدتا کهور پاکستانی بود.