انتخابات 96 صحنه جدال بر سر برجام خواهد بود؟

 با وجود اينکه جبهه مردمي نيروهاي انقلاب سعيد جليلي را در ليست 21نفر نامزدهاي احتمالي انتخابات رياست جمهوري قرارداده است اما جليلي از حضور در نشست اين جبهه سرباز زد، تا زمزمه هاي اختلاف نظر او با جبهه مطرح شود. از طرف ديگر او از اظهار نظر رسمي درباره جمنا خود داري کرده است. برخي اخبار از رد شروط جمنا از سوي جليلي خبر مي دهند. گزارش هايي نيز منتشر شده است که نشان مي دهد او براي جبهه مردمي نيروهاي انقلاب شرط هم گذاشته است.

با وجود اينکه اختلاف نظر سعيد جليلي با جمنا و اکثريت اصولگرايان روشن و مشخص است اما به نظر مي رسد او در ميان اصولگرايان رقيب جدي براي حضور در رقابت هاي انتخاباتي ندارد. جدي ترين رقباي جليلي يکي پس از ديگري کناره گيري کردند.

حجت الاسلام رئيسي و پرويز فتاح قطعا نامزدي در انتخابات را رد کرده اند و محمد باقر قاليباف نيز زمزمه هاي عدم تمايلش براي حضور در اين رقابت منتشر شده است.

حسين قربانزاده مدير مسئول روزنامه همشهري گفته است "قاليباف براي کانديداتوري در انتخابات مذاکره اى با اين جبهه(جمنا) نداشته است و اعضاى جبهه و نيروهاى منتخب براساس لطف، علاقه و اعتقاد خود نام وي را مطرح کردند. به نظر بنده قاليباف قصدى هم براى حضور در انتخابات رياست جمهورى ندارد."

به اين ترتيب به نظر مي رسد رقباي اصلي سعيد جليلي، محسن رضايي و چند نامزد کم اقبال ديگر هستند، نام هايي همچون مهرداد بذرپاش، حميدرضا حاجي بابايي، علي نيکزاد، عليرضا زاکاني و .. .

محسن رضايي نيز تاکنون اعلام نکرده است در انتخابات حضور پيدا مي کند او گفته است هر تصميمي که جبهه مردمي نيروهاي انقلاب بگيرد از آن حمايت خواهد کرد.

با اين شرايط برخي ناظران معتقدند که سعيد جليلي با درک اين موقعيت و پي بردن به اينکه رقيب جدي در ميان اصولگرايان ندارد تصميم گرفته است که در انتخابات حضور يابد. بر همين اساس هم در تلاش است که خود را در جايگاهي فراتر از گروه ها و احزاب اصولگرا قرارد دهد. به نوعي تلاش مي کند اصولگرايان را در موقعيتي قرارد هد تا او را به عنوان گزينه نهايي و مورد اجماع معرفي کنند. اين گزارش را بخوانيد.

سفرهاي پياپي و سخنراني هاي او نيز نشانه اي ديگر است براي اينکه او تصميم گرفته دست به يک قمار بزرگ سياسي بزند. از اين جهت براي او شبيه به قمار سياسي است که اگر در اين انتخابات نيز شکست بخورد، همچون محمد باقر قاليباف و محسن رضايي موقعيت سياسي اش به شدت متزلزل مي شود. او نيز لقب سياستمداري را به دوش مي کشد که دوبار در انتخابات شکست خورده است.

وحيد جليلي برادر سعيد جليلي در يادداشتي در سايت رجانيوز به شدت به رويکرد جمنا براي اتحاد اصولگرايان حمله کرد. او نوشت: «نمي شود آدمهايي که دعوت به وحدت مي کنند و مي خواهند صف مشترک و شخصيت واحد براي نيروهاي انقلاب به وجود بياورند خودشان دوشخصيتي باشند.»

او در ادامه با بيان اين که "بله، وحدت. اما وحدت کلمه. نه اينکه نرم ‌افزار حزب‌الله را از هم بپاشانيم"، نوشته است: «جريان حزب اللهي را به حزب اللابي استحاله کنيم و مفاهيم اعتقادي و مقدس را به اسم سياست ورزي به بازيهاي تاکتيکي براي ائتلاف هاي موقت ۲+۱ و ۷+۸ و ۲۵۰۰+۱۲۰۰ تقليل بدهيم. ائتلافهايي که بارها پوشالي بودنشان هم اثبات شده است. هر کس هم صدايش خواست دربيايد بگوييم وحدت شکن!»

سعيد جليلي در انتخابات سال 92 در حالي که توانست بيش از 4 ميليون راي به دست بياورد، پس از حسن روحاني و محمد باقر قاليباف در رتبه سوم قرار گرفت. پس از جليلي نيز محسن رضايي و علي اکبر ولايتي در رده ها چهارم و پنجم قرار گرفتند. احتمالا او اميدوار است با مطرح شدن به عنوان تنها نامزد اصولگرايان و کسب آراي آنها و از طرف ديگر با خوشبيني نسبت به ريزش آراي حسن روحاني بتواند در اين قمار بزرگ پيروز از ميدان خارج شود.

راه جليلي

اما جليلي براي پيروزي در انتخابات فقط نياز به اجماع اصولگرايان و ورود بي رقيب به عرصه را ندارد. او بايد بتواند گفتمان سازي هم کند. چهره اي که از جليلي در افکار عمومي شناخته شده، نزديک به کاراکتر محمود احمدي نژاد در انتخابات سال 84 است، احمدي نژاد در آن سال با ادعاي مبارزه با فساد و ساده زيستي وارد عرصه شد و توانست با دو قطبي شدن انتخابات در مرحله دوم آيت الله هاشمي رفسنجاني را شکست دهد.

سعيد جليلي نيز پس از انتخابات سال 92 به طور مستمر سعي کرده است به دولت حسن روحاني حمله کند. او از تمام فرصت ها براي اينکار استفاده کرده است. جليلي بيش از هر چيز به سياست خارجي حسن روحاني، مذاکرات هسته اي و وضعيت اقتصادي مي پردازد.

در انتخابات سال 92 که جليلي يک پاي رقابت بود در مقابل حسن روحاني قرار گرفت، مسئول پرونده هسته اي ايران بود و در کارنامه خود سالها مذاکره بي نتيجه را داشت. حسن روحاني و علي اکبر ولايتي با حمله به عملکرد جليلي به عنوان مسئول پرونده هسته اي ضربات سنگيني به او وارد کردند. در مناظره هاي تلويزيوني علي اکبر ولايتي با انتقاد شديد از جليلي گفت "مذاکره بيانيه خواندن نيست".

حسن روحاني نيز در آن زمان به اين موضوع تاکيد کرد که به جز چرخيدن سانتريفوژهاي غني‌سازي اورانيوم بايد چرخ زندگي مردم و اقتصاد نيز بچرخد.

روحاني پس از پيروزي در انتخابات تمرکز بالا و تلاش فراواني را معطوف به مذاکرات هسته اي کرد. او معتقد بود که براي بهبود وضعيت اقتصادي بايد قفل تحريم ها را شکست.

اکنون 4 سال است که روحاني دولت را در اختيار دارد. او توانسته مذاکرات هسته اي را به ثمر برساند، قفل تحريم ها را بشکند و به توافقي جامع با غرب برسد. او توانست گام هاي مهمي نيز در بهبود اوضاع اقتصادي بردارد اما عبور از رکود شديد اقتصادي آنچنان سخت است که هنوز دولت روحاني نتوانسته است از ان عبور کند. اين همان چيزي است که احتمالا سعيد جليلي روي آن متمرکز مي شود.

او چندي پيش در سخناني با حمله به دولت اظهار کرد: "در ابتدا گفتند بايد به گونه‌اي عمل کرد که چرخ کارخانه‌ها بچرخد، امروز مي‌گويند برجام انجام شد تا چرخ تانک‌ها نچرخد و جنگ نشود. البته بايد همان زمان نيز مشخص مي‌شد که نچرخيدن چرخ برخي کارخانه‌ها چه قدر با چرخش سانتريفوژهاي ما ارتباط داشت اما امروز بايد شفاف سازي شود که بعد از برجام، آيا چرخ کارخانه‌ها بهتر مي چرخد يا نه؟"

او در ادامه تاکيد کرد: "گفتم که اين مقدار از تحريم‌ها باقي مي‌ماند و حتي خاطرم هست يکي از روزنامه‌ها از قول من تيتر زد که تحريم‌ها باقي مي‌ماند و از قول ديگري تيتر زد که تحريم‌ها لغو مي‌شود. خوب است امروز بررسي شود که آيا تحريم‌ها باقي مانده يا لغو شده است؟"

سخناني از اين جنس در تمام سخنراني هاي اخير سعيد جليلي ديده مي شود. او از برجام و سياست خارجي شروع مي کند و به اقتصاد مي رسد.

برادر او وحيد جليلي نيز در يادداشت خود به شدت به برخي اصولگرايان حامي برجام تاخت و به گونه اي وحدت را در مخالفت با برجام و فتنه تعريف کرد.

او نوشت: «کساني که در فتنه عليه نظام ادعاي تقلب مي کنند و خواستار بازشماري صندوق ها مي شوند، در ماجراي برجام ده جور موضع مي گيرند يک روز تبريک مي گويد يک روز نقد مي کند، کساني که يک روز به فرموده مي نويسند برجام توافق متوازن! است روز ديگر عليه مبتکر توافق متوازن! اعلام جنگ مي کنند، يک روز در مجلس يقه دراني مي کنند ودر دفاع از خسارت محض به نيروهاي انقلابي با تعابيرسخيف حمله مي کنند و براي دولت رسما جان فدايي مي کنند، بعد حالا علم دستشان مي گيرند که "نه به روحاني"! با اين آدم هاي دوشخصيتي مي خواهيم شخصيت واحد و صف مشترک براي نيروهاي انقلاب ايجاد کنيم؟!»

به نظر مي رسد سعيد جليلي استراتژي سه سال اخير خود عليه دولت را پس از ورود احتمالي به عرصه انتخابات ادامه خواهد داد. او تلاش خواهد کرد، برجام يعني بزرگترين دستاورد دولت روحاني را تضعيف کند. شايد اين استراتژي با روي کارآمدن دونالد ترامپ که مخالف شديد برجام است براي جليلي کارا باشد.

از سوي ديگر جليلي زير سايه حمله به برجام بسياري فعالان سياسي اصولگرا و رسانه هاي آنها و حتي بدنه برخي نهادها از جمله بسيج را با خود همراه کند. به اين ترتيب در مقابل حسن روحاني و حاميانش صف آرايي کند.