دکتر مختاری: حجم آب انتقالی، فراتر از نیازِ شربِ مناطقِ فلات مرکزی است

آراس- سپیده اسکندری- دکتر بابک مختاری دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز و دبیر اجرایی همایش بررسی پیامدهای انتقال آب کارون از عدم به کارگیری متخصصان استان در بحث های مربوط به انتقال آب انتقاد کرد و گفت: با وجود این که بحث انتقال آب در ایران دارای قدمتی 50 ساله است، ولی هیچ گاه متخصصان مناطقی که آب از آن جا منتقل می شود، درگیری جدی ای با موضوع نداشته اند و برای تصمیم گیری دعوت نشده اند.

وی افزود: حتا درخصوص علاج بخشی سد گتوند، پژوهش ها را به مرکز تحقیقات آب دانشگاه تهران واگذار کردند و از خوزستانی ها که ذی نفع هستند و دارای تنها دانشکده آب کشور و بهترین متخصصان هستند، استفاده نشده است.

دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز با این توضیح که در فلات مرکزی ایران آب زیر زمینی بسیار کم است و در عین حال بیشترین صنایع و کشت های آب بر انجام می شود، اظهار کرد: کارخانه ی فولاد مبارکه، سالانه 60 میلیون متر مکعب برای تولید 7 میلیون تن فولاد نیاز دارد که روی آب شرب و بهداشتی اصفهان تاثیر دارد. در کوتاه مدت کسانی که این صنعت را از هرمزگان به اصفهان انتقال دادند فکر می کردند خدمت بزرگی به اصفهان کرده اند اما پس از 20 سال می بینیم که زاینده رود که سرمایه ی ملی ما بوده، خشک شده زیرا آب آن به کارخانه های ذوب آهن و فولاد مبارکه یا مزارع برنج منتقل می شود.

توسعه ی صنعت گردشگری فلات مرکزی، راه خروج از بحران کنونی انتقال آب

وی خاطرنشان کرد: به طور معمول باید صنایع فولاد، مس، آلومینیوم به دلیل آب بری بسیار و آلایندگی بالا، در کنار دریای آزاد یا اقیانوس تاسس شود، اما در طول 20 سال گذشته شاهد احداث چندین کارخانه ی فولاد در اصفهان و یزد و کارخانه های مس در کرمان بوده ایم که در دراز مدت روی آب شرب و بهداشتی منطقه تاثیر گذاشته و با ایجاد آلودگی ها، از نظر سلامت و بهداشتی برای مردم ایجاد مشکل می کند.

این استاد دانشگاه به پیامدهای کاهش آب ها زیرزمینی در کشور و به ویژه فلات مرکزی ایران در پی احداث تاسیسات فولاد و مس اشاره کرد و گفت: به گفته ی کارشناسان، استفاده ی 20 درصد از آب های زیرزمینی در یک کشور وضعیت مطلوب است، در حالی که استفاده ی 40 درصدی از این منابع کشور را در مرحله ی خطر و مصرف بیش از 60 درصد آن، کشور را در مرحله ی بحران قرار خواهد داد. در کشور به طور میانگین 80 درصد منابع آب زیر زمینی و در شهرهای کرمان و یزد بیش از 90 درصد آب های زیرزمینی مصرف شده که قابل جبران نیست و هم چنان که در حال حاضر در شهرهای میناب، ورامین و مرودشت با مشکل فرو نشست زمین مواجه ایم، در سال های آینده در این استان ها نیز با این مشکل روبرو خواهیم بود.

دکتر مختاری تغییر نحوه ی سرمایه گذاری در فلات مرکزی را یکی از بهترین اشکال خروج از بحران کنونی دانست و گفت: می توانستیم با انتخاب استراتژی درست، به عنوان سه شهر تاریخی کشور، روی صنعت گردشگری اصفهان، یزد و کرمان سرمایه گذاری کنیم زیرا صنعت گردشگری با آب بری و آلایندگی کمتر، اشتغال بیشتر و اعتبارات کمتر اقتصادی، جایگزینی مناسب برای این صنایع است.

دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز شیوه ی کنونی ذخیره ی آب در کشور را غیر کارشناسانه و موجب تبخیر سالیانه ی میلیاردها متر مکعب آب برشمرد و اذعان داشت: در حوزه ی کشاورزی و صنعت، بیشتر تولیدی که در طول 50 سال گذشته انجام شده است، بدون در نظر گرفتن قیمت و میزان آب موجود بوده است و فراموش کردیم چند هزار سال تمدن ایران، به دلیل اقلیم خشک و گرم، آب را به زیرزمین منتقل و از طریق قنات استفاده می کردند در حالی که امروزه با سدسازی های بی رویه و کانال های انتقال آب، آب را از زیر زمین به روی زمین آوردیم که تبخیر میلیاردها متر مکعب آب را در سال در پی دارد.

انتقال آب، بیش از آبِ شربِ موردِ نیازِ مناطقِ موردِ انتقال است

وی با اشاره به موضع گیری متخصصان و علمای دینی استان در خصوص بحث انتقال آب بیان کرد: در هفته های اخیر، متخصصان دینی و علمی ما موضع گیری های خوبی داشتند که همگی در راستای تحکیم وحدت ملی بوده است.

مختاری خاطرنشان کرد: هیچ کس انتقادی به انتقال آب شرب ندارد اما این انتقال آب به مراتب بیش از آب شرب مورد نیاز مناطق مورد انتقال است؛ ضمن این که اگر همین امروز هم صنایع آب برِ مستقر در این استان ها به سواحل خلیج فارس منتقل کنیم، از نظر اقتصادی نسبت به انتقال آب و حفظ منابع آب در دراز مدت به صرفه تر است.

وی به کشت های آب بر در استان های فلات مرکزی ایران اشاره کرد و گفت: پسته یکی از آب بر ترین محصولات کشاورزی کشور است و سالانه 1 میلیارد و نیم دلار آن صادر می شود یعنی معادل 6 سال انتقال آب از بهشت آباد به کرمان سالانه آب مجازی به واسطه ی صادرات پسته از استان کرمان خارج می شود.

دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز از خروج سالانه 2 میلیارد و 600 میلیون متر مکعب آب مجازی به واسطه ی صادرات پسته و خرما از کرمان خبر داد و آن را معادل 10 سال انتقال آب به کرمان دانست.

مختاری در پایان با اشاره به اهداف این همایش بیان کرد: یکی از اهداف این همایش، بررسی مسئله ی انتقال آب به صورت علمی از جنبه های مختلف حقوقی، فنی و تاثیری است که در دراز مدت بر توسعه ی کشاورزی و صنعت منطقه و کشور دارد.