نقش چسبیده ها در شوراهای شهر و روستا

با توجه به اینکه چند صباحی بیشتر نمانده تا چهارمین دوره شوراهای اسلامی شهرها و روستاها پایان بیابد و اصطلاحا نفس شوراهای شهر و روستا اینروزها به شماره افتاده است. 

ای کاش عزیزان ما نقش  طلایی این ایام را بدانند. و تاثیر بالای این دوره طلایی را بر سبد رای خوددر شورای شهر پنجم دریابند. 

اندیشمندان و صاحب‌نظران  علم ارتباطات و مدیریت افکار عمومی معتقدند،جامعه هدف شورا نشینان در این دوره پایانی نگاه ویژه ایی به عملکرد ،اظهار نظرها و حساسیت های اعضاء فعلی شوراهای شهر و روستای خود دارند؟

زیرا بعنوان کسی که چند صباح دیگر می خواهد بر تعرفه آراء اسامی منتخبین جدید خود را بنویسد ،ضمیر ناخودآگاهش شدیدا حساس و تاثیر پذیر و این وسواس و نظارت را از افرادی شروع  می نمایند که قبلا فرصت خدمت به  آنها داده شده است.

شهروند می خواهد و می بیند که اعضاءشورا در قبال اعتمادی که کسب کرده و بعنوان عضو شورای شهر بر کرسی شورا تکیه زده جواب این اعتماد و اطمینان را چگونه داده است.

آیا طرحی ،ایده ای،راهکاری ،انتقاد سازنده ای و تلاشی برای حل مشکلات پروژه هایی که می خواهند رفاه و خدمات شهری را برای شهروندان به ارمغان بیاورند داشته یا فقط نقش آقا و خانم مخالف  را بازی کرده است .

در شوراهای اسلامی شهر و روستا دو گروه عضو وجود دارند ، اعضایی که واقعا می دانند تعریف ،وظایف و نقش شورا چیست و به بهترین نحو در جهت منافع عمومی از آن سود می برند و گروه دیگری که تعدادشان خوشبختانه از انگشتان یک دست کمتر است را ((چسبیده ها )) می گویند 

چسبیده ها نه ارزش اعتمادی را که  از سوی مردم به آنها شده می دانند و بدتر اینکه  منافع آنها درست در جهت مخالف منافع عمومی تعریف شده و جای دارد. چسبیده ها فقط شرط همراهی خود را تامین منافعشان و انجام معامله ای  عنوان می کنند . چند پست کلیدی بگیرند برای نزدیکان و... سفرخاجی بروند و....

ای کاش این عزیزان بیدار شوند و در این ایام باقی مانده بجای غوغاسالاری ، برگزاری جلسات شبانه و پیام ارسال نمودن (قیمت تعیین کردن برای همراهی) این انرژی را صرف پیشبرد پروژه های مهم و گذاشتن یک اثر خوب بر کیفیت رفاه شهروندان نمایند.

 

ایجاد فرهنگ مشارکت و کار شورایی،‌  پدیده‌ای است که از دیرباز مورد توجه کشورهای توسعه یافته شمال و اخیرا در حال توسعه بوده است و این به این دلیل است که دولت به تنها و با صرف اعتبارات کلان قادر به برنامه‌ریزی و مدیریت مناطق ناهمگون و محل‌ها و جوامع مختلف در جهت توسعه ملی نیستند،‌ از این رو متفکران و مسئولان همواره در تلاشند تا راهکارهای قانونمند و مناسب‌تری را برای حضور و تعامل همه جانبه مردم و مسئولان در عرصه‌های مختلف مدیریت و نظارت بر مناطق فراهم کنند.

در کشور ما نیز ایجاد شوراها به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی انقلاب اسلامی  از سوی امام خمینی (ره) رهبر کبیر انقلاب در راستای تمرکز زدایی و ایجاد فضای بازتر برای مشارکت عامه مردم در عرصه‌های مدیریت محلی و توسعه مناطق عنوان شد و این موضوع به یکی از خواست‌های مردم در طول دوران مبارزه مبدل شد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نخستین مجلس خبرگان برای تدوین قانون اساسی، اصل ششم، هفتم و اصول یکصدم الی یکصد و ششم قانون اساسی موضوع شوراهای اسلامی به عنوان یکی از ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح و تثبیت شد.

فلسفه تشکیل شوراهای شهر و روستا در قانون اساسی جمهوری اسلامی با الهام از قرآن کریم این است که با مشارکت عمومی مردم مناطق مختلف و حرکتی هدفمند، هماهنگ، تخصصی و منسجم، تلاش برای پیشبرد و سرعت بخشیدن به برنامه‌های سیاسی، اجتماعی، عمرانی و رفاهی مناطق، تخصصی‌تر صورت گیرد و با شکل‌گیری آنها ضمن استفاده از افکار عمومی مناطق و سلایق مختلف، تلاشی عمومی برای سرعت بخشیدن به انجام امور با کیفیت مطلوب‌تر آغاز شود.

نخستین قانون شوراها در سال 1361 از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشت پس از آن این قانون در پنج مرحله دستخوش تغییرات و اصلاحاتی شد و در نهایت آخرین اصلاح آن در پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال 1375 صورت پذیرفت.

در 17 اسفند سال 1377 نخستین دوره انتخابات سراسری شوراها با استقبال چشمگیر و پرشور مردم در  حوزه‌های انتخاباتی کشور برگزار و  منتخبان مردم جهت اداره امور شهرها و روستاهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند.

آغاز به کار این شوراها از 9 اردیبهشت سال 1378 و همزمان با پیام تاریخی حضرت امام (ره) پیرامون شوراها و با صدور پیام ویژه‌ای از سوی مقام معظم رهبری آغاز شد.

اکنون با گذشت بیش از 15 سال از تشکیل شوراهای شهر و روستا در سراسر کشور نتایج بررسی عملکردها بیانگر تلاش،‌ همیاری و وحدت نظر و اندیشه مردم و مسئولان در رفع موانع موجود و تسهیل در امور اجرایی مناطق بوده است.

در این زمینه نقش مثبت شوراها که از سوی ائمه جمعه، استانداران، فرمانداران، بخشداران و روسای سازمان‌ها و ادارات مورد عنایت ویژه قرار گرفته بسیار حائز اهمیت است.

هم اکنون با توجه به دیدگاه قانون اساسی در مورد شوراها و با عنایت به ارزیابی فعلی از عملکرد شوراها در کشور این اعتقاد و باور را در دست اندرکاران و مسئولان نظام برای هر چه نمایان‌تر ساختن نقش آنها در اداره مناطق به وجود آورده است.

لکن باید این را هم در نظر داشت که با تمام محاسنی که برای شوراها برشمردیم، شوراهای شهر و روستا در سطح کشور دارای معایبی نیز هستند که هر یک می‌توانند در هر شورایی وجود داشته باشند، که ما در اینجا تعدادی از آن را که ممکن است به صورت بالقوه در شوراهای شهر و روستا وجود داشته باشد را برشمرده و به آن اشاره می‌کنیم و هر یک را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم، که اگر رای دهندگان این معایب را بشناسند و مورد توجه قرار دهند، می‌توانند در تشخیص کاندیداهای اصلح موفق‌تر عمل کنند و  شوراهایی متخصص، پویا، متعهد و آگاه به وظایف و اختیارات برای شهر و روستای خود انتخاب کنند.

البته برخی از معایب که به آن اشاره می‌شود در شوراهای دیگر مثل مجلس شورای اسلامی هم مصداق دارد لکن نگاه ما به صورت اخص باز به همان موضوع شوراهای شهر و روستا  است.

شورا، خانه اختلافات و دعواهای صنفی و سیاسی نیست و نباید برای تصمیم‌گیری درباره شهرداری و سایر امور مربوط به شورا، لشکرکشی کرد چرا که حضور دیدگاه‌های مختلف، متفاوت و حتی متخاصم در شوراهای شهر و روستا این نهاد و تشکل را دچار ضعف و عدم کارایی می‌کند.

برخی از کاندیدها صرفا به خاطر شهرتشان یا نام نیک اجداد و نیاکان خود رأی می‌آورند و نه به خاطر تخصص و تجربه که این موضوع کارایی شوراها را در انجام امر تخصصی و اجرایی به شدت پایین آورده و کاهش می‌دهد.

در برخی از موارد بسیاری از کاندیداها به خاطر حزب، جناح و بازی‌های سیاسی، خود را وارد عرصه انتخابات شوراها می‌کنند تا حزب و جناح آنان در شورا غالب باشد که در این طرز فکر غالب بودن تفکر حزبی و جناحی افراد در مجموعه شورا ملاک است و خدمت صادقانه کمتر مورد توجه است.

برخی قرابت‌های فکری همیشه باعث می‌شود تا در مورد بعضی تصمیمات در شوراها باندبازی شود ولی گاهی آنقدر پیشرفت می‌کند که برای تمام تصمیم گیری‌ها این باند بازی‌ها تکرار شده و اعضا مصلحت باند و گروهشان را در آرا خود می‌بینند نه مصلحت شهر یا روستایی که عضو شورای آن هستند که این موضوع نیز به شدت کارایی شورا را به چالش می‌کشد.

 طبق قانون، اعضای شورای شهرها برای هر مسئله‌ای فقط اختیار دارند تا طی ضوابطی با شهردار ملاقات کنند و مسائل را بررسی کنند اما گاهی آنان به صورت مستقیم با برخی پرسنل دیدار می‌کنند تا کسب اطلاعات کنند یا کار خاصی را از آنان بخواهند که این موضوع مدیریت شهردار در مجموعه شهرداری را تضعیف می‌کند.

در مواردی، بیشتر توان شهردار و مجموعه شهرداری صرف پاسخگویی بیش از حد به شوراها به خاطر مسائل ریز و جزیی و حاشیه زدایی می‌شود و آنان به جای آن که به امور مختلف شهر بپردازند دنبال برائت خود از حواشی می‌شوند.

پس برای رأی دادن و انتخاب بهترین‌ها همیشه باید از اصلح بودن کاندیداهای مورد نظر مطمئن بوده، سوابق کاری وی را بررسی کرده، میزان علاقه فرد به خدمت را تا حدی با آن آشنا بوده و تخصص و تعهد افراد را سنجیده و سپس اقدام به رای دادن کرد.

خوشبختانه در شوراهای اسلامی شهر و روستاهای استان خوزستان افراد خوش نام،دلسوز، زحمتکش و متخصص فراوان است و نقش های خوبی در زمان های لازم ایفاءنموده اند. و یکی از اهداف نگارش این چند سطر یک دست شدن شوراها در دوره های بعدی به نفع مصلحت مردم،شهرها،نظام مقدس در سایه مقام معظم رهبری می باشد.