دکتر افخمی:سوء مدیریت نیشکر؛ کابوس تالاب ها

آراس: استاد دانشگاه در رشته محیط زیست و عضو انجمن متخصصان محيط زيست ايران سوء مدیریت در صنایع نیشکر را عاملی برای نابودی اکوسیستم طبیعی تالاب و رودخانه های اطراف آن صنایع می داند و خواستار تغییر روش های منسوخ مورد استفاده در مدیریت پسابهای حاصل از صنایع نیشکر و استفاده از تجربیات دیگر کشورهای موفق در این زمینه شد.

 دکتر مهران افخمی در گفت و گو با پایگاه خبری آراس؛ مشکلات ایجاد شده از صنعت کشت نیشکر را نبود مدیریت های صحیح و به موقع اعلام کرد و اظهار داشت: همه ی طرح های بزرگ در سراسر جهان قبل از پایه ریزی ابتدا برنامه ریزی می شوند؛ مشکل اساسی این صنایع نبود مدیریت صحیح و مناسب و به موقع در اوایل ایجاد این شرکت های بود اگر از ابتدا برنامه ریزی های مناسب صورت می گرفت که متاسفانه این موارد رعایت نشد، دیگر اکنون شاهد فوران مشکلات ناشی از صنایع این شرکت ها نبودیم. 

متخصص آلودگي ها و ارزيابي اثرات زيست محيطي توسعه، عضو انجمن اکولوژيست هاي آمريکا، انجمن متخصصان محيط زيست ايران، انجمن علمي بهداشت محيط کشور، انجمن کميته هاي تخصصي محيط زيست، انجمن کيفيت آب وزارت نيرو و کميته تغيير اقليم وزارت نيرو ؛  محکم برخورد نکردن با کشت و صنعت نیشکر را عامل ایجاد این نابسامانی ها دانست و عنوان کرد: تخلیه زه آب ها در رودخانه و تالاب های استان یکی دیگر از بازتاب های نبود مدیریت صحیح است که اکنون مشکلات عدیده ای را نصیب خوزستان کرده است. همانطور که مصرف نیشکر در استان بالا است آلودگی آن نیز دوچندان است. 

وی تصریح کرد: خسارت های وارده شده توسط نیشکر به تخریب اکوسیستم و ایجاد آلایندگی ها محدود نمی شود بلکه این شرکت ها باعث تخریب جاده های مناطق مورد بهره برداری  و همچنین وارد کردن خسارت به راه آهن شده است.

دکتر مهران افخمی آبشویی زمین های نیشکر را باعث از بین رفتن ذخایر آبی استان عنوان کرد و گفت: زمین های نیشکر برای رفع  شوری  سالی 30 الی 50 بار می بایست که آبیاری شوند و این آبشویی ها از مهرتا اسفند ماه، که کم آب ترین فصل سال است صورت می گیرد و این موضوع ذخایر آبی استان را بیش از پیش تخلیه می کند. 

وی ادامه داد: از آنجایی که برای زه آب های آن تصمیمی اندیشیده نشده بود، زه آب های شور  را به رودخانه کارون و تالاب ها ریختند  این  موضوع باعث تخریب اکوسیستم کارون ؛ مرگ موجودات زنده آنجا و همچنین تبدیل شدن هورالعظیم و شادگان  به زمینی بایر شد.

این عضو انجمن متخصصان محيط زيست ايران شرکت های کشت و صنعت نیشکر را موظف به انجام یکی از 46 روش موجود در سراسر جهان جهت رفع آلایندگی های نیشکر کرد و خاطر نشان کرد: هزاران تن نمک انباشته شده در پساب نیشکر منابع آبی استان  را به سرنوشت دریاچه ارومیه مبدل خواهد کرد. کشت و صنعت نیشکر مشکلات مختلفی را برای استان رقم زده است از جمله انباشته شدن نمک ها که باعث ایجاد بیماری های تنفسی، مرگ آبزیان و همچنین  تشدید ریزگرد ها می شود.

 

دکتر افخمی با اشاره به تولیدات کم اما مشکلات فراوان نیشکر نسبت به سایر کشورهای جهان گفت: ما اولين کشوري نيستيم که نيشکر مي کاريم، در جاهاي مختلف دنيا اين کار انجام شده. کشورهاي آفريقايي، آمريکاي جنوبي، کوبا و چين خيلي قبل از ما آن هم در ابعاد وسيع تر کار کردند و روش هاي مديريتي خيلي خوب براي اين کار پيدا کردند. آنها مثل ما نيشکر دارند اما توانسته اند رودخانه ها و تالاب هايشان را حفظ کنند. شکر را هم برداشت کنند.از 50 سال پیش سوزاندن مزارع به دلیل کمبود نیروی کاری صورت می گرفته و کم کم بخاطر ایجاد انواع بیماری های خطرناک منسوخ و روش برداشت سبز جایگزین آن شده است.  سوزاندن این مزارع با رها سازی خاکسترهای شیمیایی به دلیل قدرت این مواد، به مناطق شهری سرایت و شهروندان را نیز درگیر خود می کند.

لازم به ذکر است که حتي اگر هيچ پسابي مستقيما به رودخانه تخليه نشود، مجاورت واحدهاي نيشکر به رودخانه باز هم سبب شور شدن آب رودخانه مي شود؛ چون رودخانه ها زهکش هاي طبيعي منطقه هستند و هر نوع نفوذي در زمين از طريق خاک نهايتا به رودخانه منتقل مي شود.