مقدمه
امروزه در ایران به دلایل مشکلات مختلف و شاید بهانه های زیاد، پدر و مادر به دنبال فرزند دار شدن نیستند اما این مسئله به غیر از شرایط خاص بوجود آمده برای زوجین و خانواده ها، سرآمد جمعیتی کشور را نیز پایین آورده و شاید در چند ساله آینده ایران هم مانند برخی کشورها در چرخه جمعیت ناکار آمد باشد.
آری درایران نیز آنچه امروز یکی از معضلات به حساب می آید تبدیل به یک کشور پیر و در نتیجه دست و پنجه نرم کردن با چنین معضلی است.
این روزها شاهدیم که تقریبا همه جا می نویسند و می گویند: «اگر رشد جمعیت به همین صورت ادامه پیدا کند، چند سال دیگر عمه، خاله، عمو و دایی را فقط در قصه ها باید خواند.» و این یعنی که ایران به سمت پیری و کهولت می رود!
دیگر مثل گذشته ها، خانواده ها با داشتن فرزندان زیاد، حتی به بیش از یک یا دو بچه علاقه و تمایلی ندارند. اما مزایای فرزند آوری چه می تواند باشد وچه عواملی باعث می شود که ایرانی ها فرزند کمتری داشته باشند ؟
اگر بحث دشمن خارجی و تبلیغات گسترده اش برای کاهش جمعیت جوان ایران "به خاطر مسائل ملی مذهبی قدرتی" و بحث سیاست سابق کشور را در راستای کاهش جمعیت بعد از جنگ تحمیلی کنار بگذاریم امروز با توجه به این که متاسفانه همین تبلیغات و سیاستهای نابه جا فرهنگ فرزند کمتر را در جامعه ما نهادینه کرده است باید تلاش کنیم با فرهنگ سازی درست، موثرو البته مناسب روند جمعیتی ایران را بهبود بخشیم.
بحثی در این مساله نیست که امروزه سن ازدواج جوانان رو به افزایش گذاشته است و طبعا در
چنین وضعیتی فاصله سنی بین والدین و فرزندان هم زیاد میشود؛ نكته دیگری كه در این میان مطرح میشود این است كه با توجه به شرایط زندگی امروز خیلی از پدر و مادرها ترجیح میدهند تنها یك فرزند داشته باشند، در اینجا جوانب دیگری هم مطرح میشود كه والدین باید قبل از تصمیمشان به آن توجه كنند چرا كه این مسایل به ظاهر ساده زندگی آنها و فرزندانشان را تحتتاثیر قرار میدهد. برای نمونه وقتی زوجین تصمیم می گیرند تنها صاحب یک فرزند شوند باید تبعات و نتایج تک فرزندی در درازمدت را هم شناخته و بپذیرند.
از طرف دیگر اگر زن و مردی تصمیم دارند بیش از یک فرزند داشته باشند لذا باید برنامه ریزی لازم جهت این مهم را هم داشته باشند چرا که از یک طرف باید برای حضور چند فرزند در خانواده برنامه ریزی داشته و شرایط ان را اماده کنند و از طرف دیگر(با توجه به سن بالای ازدواج در شرایط فعلی جامعه) فرصت باروری این زوجین هم کوتاهتر از زوجینی است که در سنین پایین تر ازدواج کرده اند و به همین دلیل است که لزوم برنامه ریزی در زندگی زوجین امروزی بیش از زوجین نسلهای قبل خود را نشان می دهد.قطعا یك زندگی برنامه ریزی شده، به شما جهت می دهد، برنامه ریزی این فرصت را در اختیارتان قرار می دهد كه بدانید به كجا قرار است بروید و چطور باید به آن جا بروید در غیر این صورت وقت خود را برای كارهایی بیهوده تلف خواهید كرد.
یك زندگی برنامه ریزی شده به شما آرامش می دهد چرا که به شما هدف می بخشد. وقتی تصمیم می گیرید كه روی برنامه زندگی كنید، یعنی قصد دارید هدفمند زندگی كنید و دیگر زندگی كردنتان، بودن خالی نیست.
این گزارش شاید هشداری باشد برای نسلی که فرزند دار شدن برای آنها در اهمیت چند دهم زندگی است.
سخن نویسنده: در این تحقیق با توجه به گستردگی موضوع با اساتیدی در سه حوزه پزشکی، جامعه شناسی و روان شناسی صحبت شده است.
قسمت اول
دکتراشرف تشکری/متخصص و روان پزشک/ فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان/ عضو هیات علمی دانشگاه جندی شاپوراهواز
پرورش فرزند اثرات روانی مطلوب دارد
دکتر اشرف تشکری عنوان کرد: انسان به طور طبیعی در مراحل فردی به جایی می رسد که از لحاظ روحی نیاز پیدا می کند کسی را پرورش دهد، عشق و محبت خود را نثارکسی کند تا در حقیقت خودش شاهد رشد او باشد این شاخصه ی انسان ها حتی در پرورش گیاهان و حیوانات اهلی نیز مشخص است و اثرات روانی مطلوب را برای آنها به جای می گذارد.
وی ادامه داد: مورد نیاز بودن خود یک نیاز است و بر این اساس است که آدمی اقدام به فرزند دار شدن می کند، تا وجود آورده یک انسان دیگر و یک موجود دیگرباشد، نیاز بشری که از لحاظ روانی در مراحل رشد و تکامل است.
متخصص و روان پزشک اهواز با اشاره به این که یکی دیگر از مراحل رشد ازدواج است اظهار کرد: این امر صمیمی ترین و عمیق ترین ارتباط دو فرد است که نتیجه آن گسترش خانواده و تولید نسل نیز می باشد.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان با بیان این که اگر کسی در زمینه فرزند دار شدن محدودیت هایی داشته باشد احساس بیهوده بودن و نداشتن موهبتی را دارد گفت: با داشتن فرزند فرد رابطه صمیمی را درک می کند که تاکنون نداشته و حالا با یکی ازافراد خانواده اش دارد و هیچ فرد دیگری مثل دوستان و همکاران نمی توانند جای او را برایش داشته باشند این افراد از کودکی و جنینی با او بوده اند و می توانند باعث دلگرمی او شوند.
تشکری ادامه داد: فرزند می تواند از جهاتی رابطه با همسررا نیزعمیق تر کند وقتی دو نفر ازدواج می کنند و فرزند دار می شوند نسبت به هم احساس تعهد بیشتری دارند به دلیل این که یک نقطه مشترک به نام فرزند دارند.
ی گفت: وقتی والدین با نسل جدیدی روبه رو می شوند که دنیای جدیدی دارند و با خود دانش های بدیع هم آورده اند مجبور می شوند با دنیای بروز آشنا شوند آنها در حال یک رشد سریع هستند و همین باعث یاد گیری بیشتر آنها می شود.
دکتر تشکری افزود: والدین بچه ها را به مدرسه می فرستند و آنها اطلاعات و تکنولوژی جدید می آورند وهمین والدین را مجاب می کند به دنبال مسائل روز برای تربیت آنها باشند.از بعد دیگر این که والدین مسوول فرزندی باشند باعث می شود برابر نسل بعد وقت و مراقبت بیشتری صرف کنند و سعی بیشتری داشته باشند چراکه تعهد بیشتری دارند.
اشرف تشکری بیان داشت: معمولا اگر به طور طبیعی والدین مشکلات جانبی نداشته باشند با داشتن فرد جدید احساس رشد و بالندگی می کنند و می توانند در جامعه به مراحل بعدی برسند البته این در شرایطی است که خود به نتیجه رسیده باشند باید فرزند دار شوند نه بر اساس گفته های دیگران، چرا که در این صورت این بچه را به عنوان گرفتاری به حساب می آورند وفکر می کنند گیر افتاده اند.
رسانه ها درآموزش والدین نقش موثری دارند
وی به این مسئله که افراد برای هر مرحله رشد فردی نیاز به آموزش والدین، دانشگاه یا رسانه ها دارند اشاره کردو گفت: فرد باید باآمادگی بیشتری بتواند مسوولیت و مراقبت از نسل بعدی را داشته باشند بنابراین والدین هم باید در این زمینه سلامت روحی کامل داشته باشند ونیاز است که از هر جهت به خصوص افسردگی روانی درمان شوند.
وی افزود: آنها باید مهارت های زندگی را بیا موزند و روشهای فرزند پروری را ببینند تا بتوانند آمادگی پیدا کنند، خوشبختانه امروزه در مدارس یک سری دروس تدریس می شود که پسران ودختران را با آین مسائل آشنا می کند مطالب عمومی و رسانه ها ومراکز بهداشتی اینترنت در این زمینه می توانند کمک موثری باشند.چرا که برخی افراد به دلیل عدم آمادگی و مشکلات مالی، فرهنگی اجتماعی اقدام به فرزند دار شدن نمی کنند ویا اینکه از سوی افراد دیگر حمایت نمی شوند چون هر جوانی برای فرزند دار شدن نیاز به حمایت دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه جندی شاپور تصریح کرد: رسانه ها می توانند به خانواده ها آموز ش های لازم را بدهند،آموزش فرزند آوری و مهارت چه به صورت تهیه فیلم ها و سخنرانی ها کمک شایانی در این راه است. برای مشکلاتی که برای افراد پیش بینی می کنند باید راه حل نیز ارائه دهند، چراکه همه مشکلات را می دانند ارایه راه حلی که سطوح مختلف از آن بهره ببرند مهم است.
وی در پایان گفت: بهترآن که چند ماهی که بستگی به پخته گی و شرایط آمادگی هر فرد دارد تا خود زوجین همدیگر را بشناسند آماده شوند و فرصت تجربه ای با هم داشته باشند و استقلال از خانواده پیدا کنند صبرکنند اما این مدت نباید طولانی شود و دیگران هم باید کمک کنند این آمادگی سریع تر انجام گیرد تا آسیب های جبران ناپدیری متحل نشوند.
خبرنگار: طیبه قاسمی