آراس: در حوزه ترافیک، فعالیت های فرهنگی و خدمات عمرانی ظلع هایی از رعایت اصولی در رابطه با رشد جامعه ای مدرن و دلخواه است که آرامش مورد نظر را حاصل خواهد شد. ارگان هایی که می توانند در رسیدن به این هدف گام هایی رابردارند، شهرداری و شورای شهر هر جامعه است. این ارگانها از طریق رسانه های جمعی می توانند اقدام به فرهنگ سازی در حوزه ترافیک کنند. از طرفی دیگر پروژه های عمرانی پلی دیگر به سوی رسیدن به آرمان های ترافیکی در یک شهر خواهند بود.
رویکرد اصلی این نهادها در افزایش انضباط ترافیکی و کاهش سوانح و حوادث، رویکرد فرهنگی است و برای ترویج و تقویت آن، همه دستگاههای ذیربط به خصوص اصحاب رسانه و NGOها میتوانند نقش فعال و موثری داشته باشند.
رفتار و انضباط ترافیکی به عنوان بخشی از فرهنگ عمومی، بیانگر میزان تبعیت یا عدم تبعیت افراد از قوانین راهنمایی و رانندگی است. تدوین الگوهای راهبردی برای افزایش دانش عمومی، تقویت فرهنگ ترافیک و بهره گیری از ظرفیت رسانهها با تولید انیمیشن، مستندهای آموزشی، اطلاعرسانی، استفاده از نظرات کارشناسان راهنمایی و رانندگی در برنامهها میتواند در نهادینه شدن فرهنگ ترافیک و رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی موثر باشد.
فعالیت های قابل قبول شهرداری در حوزه فرهنگ سازی ترافیکی
سلحشور عضو شورای شهر اهواز در رابطه با نقش شهرداری و شورای شهر در بهبود وضعیت ترافیکی گفت: در دوره ی شورای چهارم در خصوص مسائل عمرانی کارهای بزرگی از جمله تعریض پل ها، احداث زیر گذر و رو گذرها انجام داده اندف هرچند کارها می توانستد بهتر از وضع موجود پیش بروند.
وی ادامه داد: اگر بودجه های تخصیص داده شده جهت پروژه های عمرانی تمام و کمال صرف این مسائل شوند، فعالیت های عمرانی و بهبود وضعیت ترافیکی شهر 10 برابر رشد پیدا خواهد کرد.
عضو شورای شهر فعالیت های فرهنگی شهرداری در حوزه فرهنگ سازی ترافیکی را قابل قبول اعلام کرد و اظهار داشت: فعالیت های فرهنگی کارهایی زیر بنایی لازم دارند و بازدهی سریعی ندارند، با این حال معاونت فرهنگی فعالیت های قابل قبولی را از خود به نمایش گذاشته اند و انتظارات را براورده و خدمات رسانی خوبی را ارائه کرده اند. اما این هزیه ها می توانست صرف سیاستگذاری هایی شود که منجر به ایجاد فرهنگی برای نسل های آینده باشد. در اینجا لازم است که از شورا ایرادی گرفت که در این زمینه راهنمایی های لازم را به شهرداری نداده اند.
هرچه تعامل و مشارکت مدیریت ها در یک جامعه در امر اصلاح فرهنگ ترافیک بیشتر باشد، بازخورد افزایش دانش ترافیک در جامعه بیشتر خواهد شد. پس به طور یقین بخش قابل توجهی از حساسیت جامعه نسبت به موضوع ترافیک مرهون توجه مسئولان شهری بلاخص در حوزه عمرانی و فرهنگی به این موضوع است.
انتشار فرهنگ صحیح ترافیکی با استفادهاز رسانه علاوه بر بازوی کمکی شهرداری می توان از آن به عنوان یک دانشگاه عمومی در فرآیند ارتباطات و انتقال اطلاعات درون جامعه ای که نقش فعالی دارند یاد کرد. همچنین نقش اصحاب رسانه در انتقال ارزشها و هنجارهای فرهنگ ترافیک از چنان جایگاهی برخوردار است که میتوانیم آنها را پیش قراولان فرهنگ ترافیک در جامعه بنامیم.
مسائل فرهنگی مشکل اصلی ترافیک است
معاون حمل و نقل و ترافیک با اشاره به این که راهاندازی سامانه اتوبوسهای تندرو، نوسازی ناوگان تاکسیرانی، ساماندهی خطوط مکمل اتوبوسرانی و تاکسیرانی، احداث پیادهراهها و ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه از جمله اقدامات مؤثر مدیریت شهری در راستای فراهم آوردن امکانات حمل و نقل آسان، ایمن و روان برای شهروندان است، اظهار کرد: مقایسه وضعیت امروز ناوگان حمل و نقل عمومی اهواز با اتوبوسها و تاکسیهای دودزا و فرسوده یک دهه قبل، بزرگترین گواه این مدعاست.
مهندس عبدالامیر مجدم با بیان مجموعه اقداماتی که طی سالهای اخیر به لحاظ زیرساختی در زمینه ترافیک تهران انجام شده و شناسایی فرصتها و تهدیدهای موجود و راهحلهایی که برای کاهش و کنترل مشکل ترافیک ارائه شده است، اضافه کرد: یکی از دلایل اصلی مشکل ترافیک شهر، مسائل فرهنگی است که ریشه در نوع نگرش شهروندان به موضوع حمل و نقل شهری، استفاده از وسایل نقلیه موتوری و نحوه برخورد آنها با قوانین و مقررات دارد و لازم است اصلاح شود.
آموزش، کلید رویارویی با مشکلات ترافیکی است
وی اظهار کرد: یکی از رویکردهای اساسی مدیریت شهری، نگاه فرهنگی به موضوعات حمل و نقلی و ایجاد تحول در فرهنگ ترافیک شهر با توجه به این نکته است که فرهنگ وقتی تغییر میکند که زیرساختهای این تغییر فراهم باشد و تنها در این صورت، میتوانیم از مردم انتظار رفتاری مناسب را داشته باشیم.
مجدم با بیان این که آموزش، کلید رویارویی با بحرانهای اجتماعی و فرهنگی از جمله مشکلات ترافیکی است و برای رفع هر مشکلی، نیازمند بررسی و شناخت آن از یک سو و ارائه برنامههای اجرایی و راه حلهای عملیاتی برای رفع مشکل از سوی دیگر هستیم، تصریح کرد: آموزش، تنها در صورتی مؤثر است که پیامهای مبتنی بر نیاز کاربردی مخاطبان به شیوه صحیح منتقل شود و تنها در این حالت، میتواند به تغییر مثبت در فرآیند رفتاری مخاطب منجر شود.
وی با تأکید بر لزوم ارتقای فرهنگ ترافیک و تغییر سبک زندگی در حوزه رفتارهای ترافیکی، اضافه کرد: به این منظور در گام اول تلاش کردهایم تا با افزایش توانمندیهای خود و اصلاح زیرساختهای ترافیکی موجود از جمله تصحیح خطکشیهای طولی و عرضی و ساماندهی تابلوهای ترافیکی، زمینه لازم را برای اصلاح و بهبود فرهنگ ترافیک آماده کنیم.
اقدامات فرهنگی حوادث رانندگی را کاهش می دهد
رئیس پلیس راهور استان خوزستان گفت: اقدامات فرهنگی حوادث رانندگی را تا 70 درصد کاهش می دهد که با جمعیت بالای دانش آموزان و معلمان و حضور فعلا شهرداری ها می توان این فرهنگ سازی را انجام داد.
سرهنگ قاسم قدرتی بیان کرد: همیاران پلیس نمونه ای از مشارکت مردمی هستند و از مجموعه آموزش و پرورش به عنوان اصلی ترین نهاد فرهنگ ساز، می توان برای فرهنگ سازی رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی استفاده کرد.
آموزش حقوق شهروندی
در همین حال برخی از کارشناسان یکی از راهکارهای اساسی در این حوزه را آموزش حقوق شهروندی میدانند. آنها بر این عقیدهاند که اگر مردم بدانند که در محیط شهر چگونه باید رفتار کنند معضلاتی همچون ترافیک به حداقل خواهد رسید. بر این اساس آموزش حقوق شهروندی و ترویج فرهنگ حقوق شهروندی که از طریق مؤلفههایی مثل آگاهسازی، ظرفیتسازی، توانمندی و ... اجرا میشود راهکاری موثر در این زمینه بهشمار میرود. آموزش روابط شهروندی میان شهروندان تلاش میکند بین گروههای اجتماعی یک رابطه مناسب برقرار شود. همچنین آموزش کمک میکند میان گروههای متفاوت اجتماعی یک گفتوگوی سیال و جمعی در جریان باشد.
محمدی کارشناس مسایل شهری در ابن باره به آراس می گوید: تردیدی نیست که امروزه میان الزامات مدیریت شهری در زمینه توسعه و بهبود وضیت حملونقل و ترافیک در شهرها، «قانون شهرداری» مصوب 1334 هجری شمسی و دیگر قوانین و مقررات مصوب در این زمینه کمی فاصله وجود دارد؛ فاصلهای که بیش از هر چیز ناشی از شناسایی نشدن دقیق ابعاد و جنبههای گوناگون حملونقل و ترافیک در شهرها و راهکارهای حقوقی حل این معضل بهویژه از طریق همفکری و تعامل مستقیم متخصصان حملونقل، حقوقدانان و کارشناسان آشنا به این مقوله است.
مدیریت واحد شهری، حلال مشکلات ترافیک
لازم به ذکر است؛ حل معضل ترافیک شهرها بدون همکاری همهجانبه مراجع و دستگاههای تصمیمگیر و اجرایی مرتبط با حملونقل و ترافیک شهر در همه سطوح ملی و محلی و با تکیه بر ملاحظات علمی و کارشناسی قابل تصور نخواهد بود. تحقق این مهم بیش از هر چیز نیازمند تدارک سازوکارهای لازم بهویژه تحقق «مدیریت واحد یا یکپارچه ترافیکی» است. این اتفاق از یک طرف تضمینکننده حفظ موجودیت، هویت قانونی و سازمانی دستگاههای موجود و از طرف دیگر عامل شناسایی اختیارات و وظایف ناظر به ایجاد هماهنگی در بین عملکرد دستگاههای ذیربط برای یک نهاد مسئول و پاسخگو است.
مریم کروشاوی